Home


Aantekeningen - deel 5


Fluitenkruid

Aanpassing

Kerk en wetenschap, beide zwarte magie, zijn onafscheidelijk verbonden en complementair aan elkaar. Waar vroeger de inquisitie de andersdenkenden martelden en hersenspoelden om ze weer in het gareel te dwingen, is die taak tegenwoordig overgenomen door de psychiatrie, die in haar inrichtingen de mensen weer aanpast aan een krankzinnige maatschappij.

Artsen

Paracelsus

Want de onwetende artsen zijn de duivels uit het vagevuur en zij onderhouden het vagevuur in plaats van het te verminderen.

En wanneer de mensen rijper waren dan ze zijn, zouden ze niet ten offer vallen aan hun broeders in de onrijpheid, de onwetende artsen. Maar zij trekken elkaar magisch aan: het gelijke trekt het gelijke.

Artsen gewapend met injectienaalden, scalpels, zagen, boren, chemicaliën, vergiften, snijden, spuiten en zagen symptomen weg en herstellen zo een ziek evenwicht. In hun witte hogepriesterjassen zijn zij de handlangers en bewakers van de gevestigde orde.

Evenwicht

Paracelsus

En onthoud dit gij artsen: geneest niet het lichaam want dat is vergeefs. Genees echter de ziel, want dan zal ook het lichaam gezond zijn.

Juvenalis: "Mens sana in corpore sano."

Ook dit hebben de mensen omgedraaid. Als het lichaam maar gezond is, denken ze, en dus eten ze gezond, trimmen, sporten, verzorgen hun lichaam, maar allemaal te vergeefs. Het is als een personenauto als vrachtwagen gebruiken, doorlopend overbelasten, en dan de lak gaan poetsen in de hoop dat ie het langer uithoudt.

Een keurig onderhouden tuin, waar door spitten, schoffelen en snoeien, het verstoorde ecosysteem, doorlopend weer terug wil naar de oorspronkelijke toestand, luis, schimmel bestreden moeten worden met chemicaliën, vraagt een durende arbeid van de tuinman. Pas als hij ophoudt met arbeid, de natuur die hij uitschakelde weer inschakelt (Le Roy), hervindt na verloop van tijd de tuin zijn harmonie, haar natuurlijke oorspronkelijke evenwicht. Je krijgt dan een tuin om te bewonderen en van te genieten, en niet meer om te gebruiken.

Fouten, ondeugden, gebreken

Christian Gotthilf Saltzmann: "Het kreeftenboekje", (1744-1811)

De klasse van mensen, die zuchten onder een dergelijke druk, zijn de kinderen. Hun onderdrukkers de ouders. De mishandelingen die zij in de meeste huizen moeten verduren, zijn vaak ontzettend. En toch zijn de meeste van onze tijdgenoten zo gewend aan deze aanblik, dat zij het onschuldige kind met de zweep kunnen zien afrossen, zijn jammerkreten kunnen aanhoren, de baar van een ander kunnen volgen, dat stierf ten gevolge van een vooroordeel van vader of moeder, zonder daarbij aan onrecht te denken.

Veel kinderen boeten in de eerste levensjaren hun gezondheid in, door toedoen van de ouders, gedeeltelijk doordat deze door hun verwekking het gif medegeven, dat zij door hun uitspattingen in het bloed hebben gebracht gedeeltelijk doordat zij door vooroordelen en zorgeloosheid hun gezondheid schaden. Daarom geloof ik te kunnen beweren, zonder de zaak te overdrijven, dat er in geen barbaars roofnest, zoveel verminkte slaven rondlopen, als in een middelmatige stad zieken en gebrekkigen die door toedoen van hun ouders dat werden, wat ze zijn.

De middelen die aangewend worden om de gezondheid van de kinderen te bewaren, zijn in de meeste huizen zo verkeerd, zo duidelijk merkbaar schadelijk voor de gezondheid en hun leven, dat ik niet teveel zeg, als ik beweer dat de meeste kinderen, die in de loop van het jaar ten grave gebracht worden, gedood zijn door het vooroordeel der ouders.

Daar zit een moeder in de kring van haar vriendinnen en klaagt haar jonge gezin in het openbaar aan. Ze schildert hun eigenzinnigheid, hun halsstarrigheid, hun boosheid en traagheid en wanordelijkheden met de zwartste kleuren. Daar staat een vader voor zijn achtjarige zoon en dient hem een lange strafpredikatie toe, die een weefsel is van de bitterste verwijten en de grofste smaad. Een ander slaat zijn kinderen voor allerlei ondeugdelijkheden, die hij bespeurd heeft.

Maar hoe wordt dat alles, vrienden, als gij de kinderen de fouten en gebreken, die gij bij hen bemerkt, zelf hebt bijgebracht? Was het dan toch niet onrechtvaardig ze daarom zo boosaardig te behandelen? Als gij eerst uw kinderen bepaalde fouten zou leren en hen daarna zoudt bestraffen omdat ze het geleerde zo goed in praktijk brengen, zou dat niet vreselijk zijn?

En dit is dan toch wel zeker waar: de grond van alle fouten, ondeugden en gebreken der kinderen is meestal bij de vader, de moeder, of bij beiden te zoeken. Dat klinkt wel hard, maar het is toch waar.


idem: Het Mierenboekje

Van alle fouten en ondeugden zijner kwekelingen, moet de opvoeder de fout in zichzelve zoeken. Het ligt ongetwijfeld in 's  mensen aard om de oorzaak van alle verdrietelijkheden, ja van zelfs zijn eigen misstappen, buiten zichzelf te zoeken. Men bespeurt dat reeds in de eerste zondeval.

Eva bezwijkt voor de verleiding, geeft Adam de appel, die ervan eet. En als ze ter verantwoording geroepen worden, wijst  Adam naar Eva, en Eva wijst naar de slang. Beiden nemen geen verantwoording voor hun eigen daden, maar schuiven het af op de ander of de omstandigheden.
Als ik iemand sla omdat hij me boos gemaakt heeft, heb ik me boos laten maken en heb ik geslagen.
Kleine kinderen leren dat al heel gauw, want als ze zich stoten aan de tafel, zegt de ouder: "stoute tafel".

Gedachten

De wens is de vader van de gedachte > geen wens > geen gedachte.

Boeddha: Alle lijden komt van de begeerte, het willen.

Wie niets wil, hoeft ook geen strategieën te ontwerpen om het gewilde te bereiken. Wie er genoegen mee neemt, dat hij mens is, en dus niets anders wil worden, hoeft zich daar dan ook geen moeite voor te getroosten. Wie zijn kinderen accepteert omdat ze mens zijn en niet meer en niet minder, hoeft er ook niets anders van te maken.

Gelijk

Alle mensen zijn gelijk, maar ze verschillen alleen in het kwantum en de kwaliteit van theorieën, bedenksels, ideeën, normen, regels en wetten, die door anderen bedacht zijn en die ze zich eigen gemaakt hebben. Dat bepaalt het beeld wat ze over zichzelf hebben, en zodoende het beeld van de anderen en de buitenwereld.

Goethe: "Wass man weiss, das sieht man".

Geneesmiddel

Epictetus: Diatriben IV: 27

Want van de andere kant getuigt het van dwaasheid en bluf te zeggen: "Ik ben vrij van hartstocht en evenwichtig. Weet mensen, dat terwijl gij in beroering gebracht wordt, en in opschudding verkeert om waardeloze dingen, alleen ik bevrijd ben van alle onrust.

28

Dus is het u niet genoeg geen pijn te hebben, wanneer ge niet verkondigt: "Komt samen, gij allen die lijdt aan jicht, aan hoofdpijn, aan koorts, die kreupel zijt of blind, en ziet hoe gezond ik ben, vrij van alle kwalen"?

29

Dat is ijdele vulgaire praat, tenzij ge evenals Asklepius terstond kunt tonen, door welke behandeling die anderen eveneens terstond vrij van ziekte zullen zijn, en gij hiertoe uw eigen gezondheid als voorbeeld biedt.

30

Zo iemand is namelijk de cynicus, die Zeus de scepter en diadeem heeft waardig gekeurd en die zegt: "Opdat gij ziet, mensen, dat gij het geluk en de zielerust zoekt niet waar die is, maar waar die niet is".

31

Zie, daartoe ben ik u als voorbeeld gezonden door God: ik heb have noch huis, vrouw noch kinderen, zelfs geen bed, geen hemd, geen stuk huisraad. En ziet  u eens, hoe gezond ik ben. Stelt mij op de proef en wanneer gij ziet, dat ik vrij van onrust ben, luistert dan naar de geneesmiddelen en behandeling, die mij genas.

Voor Epictetus zouden de apostelen dus ware cynici zijn geweest.

Vgl. Johannes 14:12 "Voorwaar, voorwaar ik zeg u, wie in mij gelooft, de werken die ik doe, zal hij ook doen, en nog groter dan deze.

Geweten

E. O. Brien: "Varieties of Mystic experience, London 1965"

Kenmerken van de mystieke ervaring:
  1. De mystieke ervaring moet ingaan tegen de fundamentele filosofische of theologische overtuiging van de betrokkene
  2. De mystieke ervaring gaat in tegen eigen wensen, valt niet te verklaren als wensvervulling, is ongewild.
  3. Alleen de mystieke ervaring geeft betekenis en consistentie aan de leer van de mysticus
  4. De mysticus aarzelt om de last van zijn roeping te aanvaarden.
Het aarzelen om de roeping te aanvaarden zien we bij Zarathustra, de profeten, de evangelisten. De ware mysticus, wijze, beseft dat zijn bevrijding geen eigenmachtige prestatie is geweest maar hem toebedeeld. In hem leeft dan ook het weten, dat hij de aldus verkregen helderziendheid niet verborgen mag houden of ten eigen bate mag gebruiken. Hij mag zijn taak niet ontvluchten (vgl. Jona).

De mysticus is eigenlijk de enige normale, de enige ware mens, temidden van dwalende ontaarde mensen. Hij is het gepersonifieerde geweten en spreekt uit wat de anderen onderdrukt en verzwegen en verdrongen hebben, maar eigenlijk allemaal wel weten. Hij is als het argeloze kind in het sprookje van de nieuwe kleren van de keizer. Hij verkondigt niets nieuws, maar is de stem van het altijd wel gewetene, ontzenuwt alle theorieën en wanen en is daarom een bedreiging van de gevestigde orde. Daarom wordt hij vervolgd, gehaat belachelijk gemaakt, monddood gemaakt, zoals mensen de stem van hun geweten monddood hebben gemaakt.

Wijsheid van Salomo

Laten wij de rechtvaardige uit ons midden wegdoen want hij is ons onaangenaam.

Lame Deer: "De ondersteboven, achterstevoren ijskoud-hete heilige clown. De Heyoka."

Voor ons is een clown iemand die heilig is, grappig, machtig, belachelijk,, gewijd, schandelijk, visionair. (.....) Hij bezit een kracht. Die komt van de donderwezens. (.....) Volgens ons Indiaans geloof heeft een clown meer kracht dan de atoombom. Die kracht zou de koepel van het Capitool kunnen vernietigen. Iedereen kan een clown worden, van de een op de andere dag, of hij het leuk vindt of niet.

Gezondheid

Renée Taylor: "De vallei van de eeuwige jeugd." De Hunsa's in Noord Kasjmier

Voedsel is een geschenk van god, dat we moeten delen en nooit mogen verkopen.
We hebben precies genoeg van alles, maar niet genoeg om bij iemand anders het verlangen op te wekken iets van ons af te nemen.
Het leven dat ons op 80-jarige leeftijd doorstroomt is hetzelfde, dat ons in onze kinderjaren zoveel energie gaf.
Ik ben in Gilgit op school geweest en heb daar veel geleerd uit uw zware boeken, maar onze mensen hier leven direct van de natuur en zij weten wat goed voor hen is.

Zij werden 100-120 jaar oud, waren nooit ziek, hadden gave gebitten en waren gelukkig en tevreden, totdat de vallei ontsloten werd en ze verloederden onder invloed van de zieke buitenwereld.

God begrijpen

Paracelsus

In staat te zijn datgene te begrijpen wat het lot veroorzaakt, is God begrijpen. En God begrijpen is God zijn, want alleen het gelijke kan het gelijke begrijpen.

Meister Eckehart

Als je jezelf dus niet aan God gelijk kunt maken, dan kun je God niet begrijpen. Want gelijk wordt begrepen door zijn gelijke

Hermes Trismegistos: 2e boek, 78

Het woord door Augustinus gesproken: "Wat de mens liefheeft, dat is de mens, moet op deze wijze worden verstaan: Heeft hij een steen lief, dan is hij een steen, heeft hij een mens lief dan is hij een mens. Heeft hij god lief, ..... en nu durf ik niet verder te spreken, want als ik zeg dat hij dan God is, zoudt gij mij kunnen stenigen."
 

Heeft de mens zichzelf lief, louter en alleen omdat hij mens is, en niet om wat hij presteert of in de ogen van anderen is, dan pas is hij zichzelf. Dan houdt hij evenzeer van alle mensen, ongeacht wat de anderen van zichzelf denken. Dan pas ervaart hij zichzelf niet meer, minder of anders dan alle anderen van de grote mensenfamilie. Dan leeft hij naar zijn natuur en is Gode gelijk.

Individu, persoon

Persona betekent letterlijk: masker. De persoonlijkheid, het karakter, is de vorm van het masker waarachter de mens schuil gaat. Het is het masker, waarmee de mens zijn rollen speelt in de maatschappij.

Individu betekent letterlijk: het ongedeelde, het hele. De betekenis is verworden tot de afgescheidene van de mensenfamilie, de op zichzelf staande.

Heiligschennis

Bernhard Shaw: Elke waarheid begint als heiligschennis.

Het zijn juist de heilige huisjes, die de mensen het gezicht ontnemen op de waarheid, de werkelijkheid. Alles wat mensen, in welke cultuur of religie dan ook, voor heilig houden is schijnheilig.

Huwelijk

Elke huwelijksrelatie is een wankel evenwicht, waarbij beiden het evenwicht in stand proberen te houden. De partners vullen elkaar aan en vormen samen één, zijn dus beiden half en complementair aan elkaar.


mannelijk vrouwelijk
dominant afhankelijk
extravert introvert
zelfstandig onzelfstandig
hard zacht
rationeel intuïtief
aangepast onaangepast
sterk zwak
netjes slordig


De taken en territoria zijn verdeeld. En het is het gevecht om de grenzen, het eigen gelijk, eigenbelang, geven en nemen.

Kennis

Lucas 11: 52

Wee u, wetgeleerden, want gij hebt de sleutel der kennis weggenomen, zelf zijt gij niet binnengegaan en hen, die binnen trachten te gaan, hebt gij tegengehouden.

De schriftgeleerden, boekenwijzen, letterknechten, theoretici, die nog steeds geloven dat je kunt leven naar een boek en zo gelukkig kunt worden, zijn daar natuurlijk vrij in. Maar dat ze met hun theorieën degenen bestrijden en verketteren, die naar hun geweten willen leven, dat wordt hen aangerekend. Zij bewaken als Cerberus de hellehond, de onderwereld en zien toe dat er niemand ontsnapt.

Kortzichtigheid

L. Wittgenstein

Het is moeilijk, iemand die kortzichtig is de weg te wijzen. Omdat men niet tegen hem kan zeggen: kijk naar die kerktoren, daar 10 mijl van ons vandaan en ga in die richting.

Kundalini

De logos, de stem van het hart, het woord, de immanente Christus, de wijsheid, de Krishna, wordt gekruisigd gehouden door de menselijke wetten, normen, tradities, gewoonten en vooroordelen. Zij verhinderen "de opstanding", zij sluiten de "bron van levend water" af, zij verhinderen dat de opgerolde slang, de Pythia, de kundalini, zich opricht tot de kruin. Allemaal mythische allegorische beelden, die in wezen het zelfde bedoelen. Maar net zomin als er een logos is, is er een kundalini. Beiden zijn slechts hulpmiddelen, begrippen, ontleend aan de cultuur waarin zij ontstonden.

Macht

Salzmann, stichter van de school van de Filatropijnen, beheerde een kostschool, waar 70 kinderen onderdak hadden. Er werd geen macht uitgeoefend, maar de leerkrachten waren kind met de kinderen. In 10 jaar is er geen dokter over de vloer geweest, want in die tijd is er geen kind ook maar een dag ziek geweest.

Gelukkige evenwichtige kinderen worden niet ziek, staan zelfbewust en zeker in het leven, laten zich niet beïnvloeden door anderen.

Altijd geven mensen de schuld van hun onbehagen aan de omstandigheden, de maatschappij of de anderen. Als je dan een patiënt die met een klacht op het spreekuur komt, vraagt waar hij zelf denkt dat het door komt is het antwoord: het werk, de baas, het weer, het eten, kou, de eega, de kinderen. Nooit heeft hij er zelf iets mee te maken, altijd zijn het de anderen. Maar hij reageert op de anderen, dat doet hij echt zelf, hij maakt zich kwaad, hij ergert zich, hij maakt zich zorgen. En hij wil gewaardeerd worden, hij wil hogerop, hij moet zo nodig van alles, hij verwacht van alles van anderen, hij wil dat de anderen veranderen. Hij eist van anderen wat hij van zichzelf eist, maar dat vindt hij allemaal normaal, want hij is de norm van zijn wereld, hij is intolerant. Het is allemaal projectie.

Het enige waar de mens recht op heeft is vrijheid. Maar dat kan alleen als hij zich niet door anderen laat beïnvloeden of anderen beïnvloedt. Als er geen macht op hem wordt uitgeoefend, hij zelf ook geen macht uitoefent. Als hij anderen met rust laat, en zelf met rust gelaten wordt. Als hij van zichzelf niets moet, maar ook van anderen niet. Als hij niet afhankelijk is van anderen, en anderen niet van hem. Als hij niet onmisbaar is voor anderen, en anderen niet voor hem.

Macht en kneedbaarheid

George Orwell: "1984"

Macht is macht over menselijke wezens. Over het lichaam, maar bovenal over de geest. Wij beheersen de stof, omdat wij de geest beheersen. De werkelijkheid zit binnenin de schedel."

De theoretici, de wetenschappers, de politici, zijn degenen die de brij van vooroordelen kneden en vormen, die de mensen in hun hoofden opslaan, en die als een mist horen en zien verduisteren, waardoor ze nog steeds zien wat ze willen zien en horen wat ze durven horen.
Big Brother, die altijd toekijkt, is het: doe ik het wel goed, zullen ze het niet gek vinden, zou het wel mogen, kan je dat wel maken, wat zullen ze er van vinden, zullen ze boos worden, doe ik ze daar verdriet mee.

Ik weet het niet, het kan mij niets schelen. Op een of andere manier zullen jullie falen. Iets zal jullie verslaan. Het leven zal jullie verslaan. Wij beheersen het leven, Winston, op elk niveau. Jij haalt het nu in je hoofd, dat er een zogenaamde menselijke natuur is, die wordt verkracht door wat wij doen en die zich tegen ons zal keren. Maar wij maken de menselijke natuur. Mensen zijn in onbeperkte mate kneedbaar.

Mensen beseffen niet dat we middenin "1984" zitten. Het is geen bizar verzinsel, net zomin als de apocalyps dat is. Elke cultuur die op instorten staat roept analoge beelden op.

Oorlog is vrede
Vrijheid is slavernij
Onwetendheid is kracht

Maskers

Timothy Leary: We zijn pas omgeturnd als we eruit stappen.

Pas als je alle banden met de maatschappij verloren hebt, als je alle maskers waarmee je je rollen hebt gespeld aan de kapstok hebt gehangen, je ontdaan hebt van alle culturele ballast, dan pas kun je door de spiegel stappen en turn je om.

Meesters en knechten

De ware wijzen, de ware filosofen, wijzen de weg naar een eeuwig Nu, en zeggen dat het er niet om gaat gelukkig te worden, maar om gelukkig te zijn. Dwazen, theoretici, plannenmakers, offeren het nu op aan valse beloften voor een gelukkige toekomst, of nog erger, voor een gelukkig leven na de dood. Zij denken in termen van macht, structuren en systemen, hervormingen, eerlijker verdeling van bezit en theorieën. Hun resultaat is bloed, zweet en tranen, meesters die knechten worden en omgekeerd.

Onderzoek

Als je in de Natuur-staat, jezelf bezield weet door dezelfde kracht, die de hele schepping doet leven, voel je geen enkele behoefte om haar te overmeesteren, kun je zelfs niet op de gedachte komen om dat te doen. Alleen als je jezelf niet kent, jezelf ervaart als iets natuur-vreemds, heb je behoefte om de buitenwereld te doorvorsen. Dat is nog altijd gemakkelijker dan jezelf te kennen.

Samenleving

Paul Tillich

Het verabsolutiseren van de oorspronkelijke levenselementen, kan alleen maar leiden tot een totale ineenstorting van de beschaving.

Totale vrijheid kan binnen geen enkele structuur bestaan. Verandering van structuren en systemen geeft alleen een andere onvrijheid, voor de een wat meer, voor de ander wat minder. Er is geen enkele structuur denkbaar waarin alle mensen vrij zijn. Net zomin als er ook maar één kooi is, hoe mooi en groot en versierd ook, waarin een dier vrij is.
Alleen door het afbreken van alle structuren, kan een vrije wereld ontstaan. Een samenleving kun je niet opbouwen, je kunt alleen alle beletselen wegnemen die dat verhinderen.

Alfred Adler

De persoonlijke of sociale machtsdrang verbreken de banden, die individuen binden in een grote mensenfamilie.

Agressie, machtsdrift, zijn uitingen van geremd zijn, je bedreigd voelen, angst. Het zijn geen instincten maar cultuuruitingen.

Spinoza: God en natuur zijn één.

Ernest Renan over Spinoza: "Het waarachtigste beeld van God is misschien wel door deze mens gezien". Spinoza was feitelijk een diep religieus mens. Maar zijn religie heeft niet veel met de Bijbel te maken. zijn God is de onpersoonlijke God, wiens handelen volledig samenvalt met het natuurgebeuren. Niet voor niets is hij tijdens zijn leven verbannen uit de synagoge, verguisd, verketterd, als elke profeet, en daarna onbegrepen geprezen en vereerd. Hij poneert ook dat, onwaarschijnlijke dogma's buiten beschouwing gelaten, de joden spoedig Jezus als de grootste en nobelste aller profeten zouden zien.

De poging om te begrijpen is de enige en eerste basis der deugd.

Geest en lichaam werken niet op elkaar in, omdat zij niet onderscheiden zijn.

Hij deelt het Cartesiaanse dualisme tussen lichaam en geest dus niet. Een gevaarlijke visie voor een maatschappij die dat in zijn grondvesten bergt.

Wanneer "geest" in ruime zin genomen, verondersteld wordt overeen te komen met het zenuwstelsel in al zijn vertakkingen, zal iedere verandering in het "lichaam" vergezeld gaan of beter nog: een eenheid vormen met een overeenkomstige verandering in de "geest".

Haat is de erkenning van onze minderwaardigheidsgevoelens, onze vrees.

Het is gemakkelijk aan te tonen, dat de haat, gemakkelijker door de liefde overwonnen kan worden dan door wederkerige haat.

George Orwell: "1984"

Bestaat het verleden concreet in de ruimte? Is er ergens een plaats, een wereld van stoffelijke dingen, waar het verleden nog plaats vindt? Nee. Waar bestaat het verleden dan zo het al bestaat? In de documentatie. Het staat opgetekend. En in de geest, in het geheugen van de mensen.

In het geheugen van de mensen liggen min of meer weggestopt alle onbegrepen ervaringen uit het verleden. In fotoalbums, brieven, bezittingen met een herinnering, erfstukken, houden mensen hun verleden in stand. Afrekenen met het verleden houdt ook afstand doen in van de producten uit dat verleden.

Slaaf

Mensen zijn slaaf van hun gedachten, drijfveren, slaaf van hun ik, hun karaktertrekken. Ze beheersen of ontkennen, roept alleen spanning op. De enige manier is om ze te doorzien, te begrijpen, dan verdwijnen ze vanzelf. Dan wordt hij zelf weer meester.

Sleutel

Het koninkrijk gods, het nirwana, het paradijs is hermetisch gesloten voor artsen, geleerden, schrijvers, leiders, patiënten, hulpverleners, arbeiders, directeuren, christenen en joden. Ze zijn en hebben teveel om die enge poort door te gaan. Alleen onbevangen kinderen en eenvoudige mensen hebben toegang. Zij kunnen vrij in en uit lopen. Alleen de volstrekt eenvoudige vindt de sleutel.

Splinter

Lucas 6: 42

Hoe kunt gij tot uw broeder zeggen: Broeder, laat mij de splinter, die in uw oog is wegdoen, terwijl gij de balk in uw eigen oog niet ziet?

De hulpverlener die zichzelf als norm stelt (werd er niet ooit gezegd: de mens is de maat van alle dingen?) ziet slechts de mate waarin de balk in het oog van de ander verschilt van die in zijn eigen oog. Hij bepaalt dus wat afwijkend is.

Strijd

Carp

De door het lichaam gevoerde strijd bij lichamelijke ziekten, laat ons een strijd zien tussen drang tot zelfbehoud en zelfovergave.

Tussen behoud van het pathogene karakter en de opgave daarvan, tussen eigenwijsheid en het opgeven daarvan, tussen de drang om weer de oude te willen worden en de drang om een ander mens te worden.

De door de maatschappij gevoerde strijd bij rellen, opstanden, laat ons een strijd zien tussen drang tot handhaving van de status quo en het opgeven daarvan, tussen onrechtvaardigheid en rechtvaardigheid.

Tijd

Ruimte is een kunstmatige begrenzing van de oneindigheid.
Tijd is een kunstmatige begrenzing van de eeuwigheid.

J. L. Borges

En voor het eerst misschien zal ik je zien zoals God je ziet nadat het boek van de Tijd is opgerold.

Toeval

Toeval heet alles wat buiten de kunstmatige ordening van de mens valt. Toeval bestaat slechts bij gratie van het niet zien van de samenhang. In de natuurlijke ordening, waar alles zijn plaats heeft, bestaat geen toeval. Slechts de kortzichtige mens noemt gebeurtenissen toeval.

Verlies

Je kunt alleen iets of iemand verliezen, als je eraan gebonden, gehecht bent, als je het als bezit beschouwt. Gebonden is onvrij. Dus als je vrij bent, kun je niets verliezen. Als je de illusie hebt dat het leven een bezit is, of gezondheid, zul je alle pogingen in het werk stellen om het te behouden en het effect is averechts.

Janis Joplin: Freedom is just another word for nothing left to loose.

Volmaakt

Nietsche

Het Ik, dat genoeg chaos in zichzelf bevat om en nieuwe ster te scheppen, dat een nieuw "Ik wil" zal stellen tegenover het oude "Gij zult niet", dat aan zichzelf wetten zal stellen, in staat al zijn zijn eigen rechter en wreker te zijn:

Dat is de Ubermensch.

Een wat warrige formulering, maar in de kern toch juist. Anders geformuleerd: Het Zelf, dat een volmaakte orde in zichzelf bevat om een nieuwe ster te scheppen, dat een nieuw "Ik ben begeertenloos" zal stellen tegenover het oude "Gij zult niet", dat alle wetten in zichzelf bevat, in staat is daarnaar te leven: Dat is de Ubermensch, de volmaakte mens.

Paracelsus

De gehele schablonenwereld en alle conventies, die de krachten van den lijdenden verborgen God in den mensch verbannen, zijn zijn vijand.

De ongeschreven wetten, normen, gewoonten, tradities - "men" - is de onzichtbare heerser, die de mens doorlopend dingen laat willen en doen die hij eigenlijk niet wil, waarmee hij in conflict komt met zichzelf. Hij is de immanente Big Brother, Watching You, het superego. Vroeger noemde men dat satan, tegenwoordig neurose of dwangmatigheden, de onbewuste drijfveren.

Vrijheidsstrijd

Het is een paradox dat wij allen geconditioneerd en geprogrammeerd worden en dat laten gebeuren en niettemin voor de vrijheid willen strijden. Dan kan het hoogstens betekenen, een vrijheid om je eigen aanpassing, geconditioneerd zijn, te verdedigen. Zoals een tijger in een kooi, die zijn kooi verdedigt tegen belagers en indringers en de illusie heeft dat hij vecht voor zijn vrijheid.

Wetenschap

Wetenschap kan alleen bedreven worden met behulp van een denkraam, waar alles in moet passen, en past het niet, dan wordt het passend gemaakt, als op een Procrustusbed. Wat er dan nog buiten valt dient verwaarloosd te worden, of wordt met toeval afgedaan.

Zijn en kunnen

De twee benen waarop de mens staat, dat wat hij kan en dat wat hij is, wijken steeds verder uiteen. Het wordt zodoende voor de mens steeds moeilijker en inspannender om zich staande te houden. En toch gaat hij door, steeds ongelukkiger, steeds zieker, steeds eenzamer.

Naar boven

Deel 6

Home