Brieven - deel 5

Onderduiken, je afzonderen, niet meedoen heeft allemaal geen zin, want je kunt je nooit echt aan het raderwerk onttrekken, want dat laat "men" nooit toe. Iets anders is het als je beseft dat je ongewild een radertje bent, in een mechaniek waarin vrijwel geen enkel radertje weet dat hij een radertje is, dat alleen de kant op kan draaien die door de radertjes om hem heen wordt bepaald. En het meest tragische is dat mensen dat "het leven" noemen, dat nou eenmaal zo is, waar je niet aan kunt ontsnappen, en dus alleen maar kunt proberen om van het draaien iets leuks te maken. Die mallemolen wordt inderdaad draaiende gehouden door ego's, die allemaal vinden dat ze in de mallemolen een hele belangrijke taak vervullen, en hoogstens ruzie met elkaar maken over het tempo, de versiering van de molen en andere onbenulligheden. In die mallemolen zitten dus ook allemaal goeroes, die mensen vertellen hoe ze gelukkig kunnen worden in de mallemolen, revolutionairen die de hele mallemolen willen opblazen en dan een nieuwe mallemolen willen bouwen, waar zij dan een belangrijke rol in moeten spelen, actiegroepen, die zich richten tegen onderdelen van het mechaniek die volgens hen anders moeten draaien, en tot slot mensen die zich ergens in een uithoekje terug willen trekken en daar hun eigen raderwerkje willen construeren.

Binnen dat raderwerk gebeuren natuurlijk de meest vreselijke dingen. Zo is er bij jullie onlangs een radertje dolgedraaid dat vervolgens met een mes drie andere radertjes uit het mechaniek heeft verwijderd. En nu zie en hoor ik net de hoofdredacteur Pieter Vandermeersch van jullie eigen Standaard op de tv verkondigen dat het een "gek" is en dat hij de enige schuldige is. Wat heeft die man een boter op zijn hoofd! Het lijkt mij vanzelfsprekend dat als in een raderwerk een radertje doldraait alle andere radertjes daar medeverantwoordelijk voor zijn, maar nee hoor, al die andere radertjes weten van niets, vragen zich af hoe zoiets vreselijks kan gebeuren, huilen krokodillentranen en wijzen met hun vinger naar "de schuldige". Iedereen, behalve de kleine kinderen, is medeverantwoordelijk voor alle ellende in de wereld, zolang hij meedoet aan deze kutwereld, daar een functie in vervult, al staat hij aan de lopende band en verpakt koekjes en dat betekent dus dat Kim de Gelder door de hem omringende radertjes en dus uiteindelijk door het hele raderwerk tot deze daad is gekomen. Maar hij is "gek" oordeelt het raderwerk, maar beseft niet dat alleen een ziek raderwerk zieke radertjes kan produceren, en door hem het etiket "gek" op te plakken denken alle anderen hun vuile handen schoon te wassen.

Zo gaat dat in deze wereld en de mensen zien het niet. Zo zitten in de mallemolen ook dokters die radertjes die het tempo niet meer kunnen volhouden, zich niet kunnen aanpassen, beschadigd raken en doldraaien, weer oplappen, bijspijkeren en repareren zodat ze weer mee kunnen draaien, en als dat niet lukt worden ze ergens in een uithoekje opgesloten, wat ze overigens ook doen met radertjes die versleten zijn, het hele mechaniek niet meer begrijpen (die noemen ze dan dement) of gewoon te oud zijn, en dan mogen uitrusten in huizen voor bejaarde radertjes, waarin ze dan door verse radertjes worden verzorgd, die daarmee een hele belangrijke functie vervullen in het geheel.

Jij denkt dat culturen langzaam verteren, maar dat is in de hele geschiedenis nooit het geval geweest. Culturen zijn nooit ingezakt maar altijd binnen zeer korte tijd ingestort en daar zijn wij nu ooggetuige van. Iedereen ziet het momenteel onder zijn ogen gebeuren, maar ze doen allemaal of er niets aan de hand is en ze bezweren zichzelf, tegen beter weten in, dat het allemaal niet zo'n vaart zal lopen en dat het wel weer goed zal komen. Wat dat betreft is er ook niets nieuws onder de zon, want dat zeiden ze in de dertiger jaren van de vorige eeuw ook en vervolgens waren ze stomverbaasd toen de pleuris uitbrak.

Inderdaad heeft tot nu toe altijd het recht van de sterkste gegolden, en datzelfde recht heeft ervoor gezorgd dat ze een toren van Babel hebben gebouwd, die nu gaat instorten. Het zal gruwelijk en fascinerend tegelijk zijn. Er is nooit geluisterd, net als in de dertiger jaren, naar mensen die zeiden dat wij onze eigen ondergang tegemoet gingen en nog steeds niet. Nooit is er naar kinderen geluisterd, nooit is er geluisterd naar alles wat van waarde en dus weerloos was. Deze wereld draait op hebzucht, hoogmoed en angst. Het is toch te krankzinnig voor woorden dat deze manier van leven alleen in stand kan worden gehouden door steeds meer consumeren, hebben, kopen, onvrede, steeds meer, duurder en sneller. En diezelfde radertjes die op cruciale punten in het raderwerk zitten en ervoor hebben gezorgd dat de boel nu vastdraait zouden dan de boel weer in gang moeten zetten? Mensen zijn echt niet goed bij hun hoofd als ze dat geloven. Het zijn spannende tijden.

* * *

Jij wil duidelijk dat de wereld verandert en niet aan de zijlijn blijven afwachten wat er allemaal gaat gebeuren en je wil dus jezelf en je kinderen redden. Dat is nou net de reden waarom we in deze zieke maatschappij leven, waarin ieder voor zich en God voor ons allen geldt en niemand dus een enkele boodschap aan zijn medemensen heeft. Waarschijnlijk wil je niet alleen jezelf maar ook je verworvenheden, bezittingen en je pensioen veiligstellen. Daar is dus inderdaad iedereen mee bezig. Dus als ik het goed begrijp wil je ergens ver weg van de boze buitenwereld een veilige enclave creëren, waarin je jouw manier van leven kunt voortzetten en met leedvermaak toekijken hoe de anderen ten onder gaan. Dat is al eeuwenlang geprobeerd, daar hebben alle utopisten hun tanden op stuk gebeten, hebben communes gesticht, kleine raderwerkjes, die allemaal aan onderlinge verdeeldheid ten onder zijn gegaan.

Het begint er al mee dat jij best, wat jij beschouwt als overbodigheden, wil opofferen, maar het grote probleem is dat mensen prima weten wat de overbodigheden van anderen zijn, maar niet hun eigen bagage kennen, dat mensen prima weten wat de vooroordelen van anderen zijn, maar niet hun eigen vooroordelen. En die mensen moeten dan volgens jou een denktank vormen die een nieuw raderwerk moeten construeren. Een onderling verdeelde groep die andere mensen dan gaat vertellen hoe ze moeten leven. Met andere woorden, jij wil het huis slopen en met het sloopmateriaal een nieuw huis bouwen. Ook dat is in de hele mensengeschiedenis al vele malen geprobeerd, en heeft nooit iets opgeleverd.

Jij wil een nieuw leefboek, een nieuwe Bijbel dus, of een nieuw wetboek, opgesteld door een elitaire groep, weliswaar met volksraadpleging, maar dat is nou precies de maatschappij die wij nu hebben en dat noemen mensen gewoon een democratie. Misschien is het zinnig als je een keer Utopia van Thomas More leest, dat lijkt me wat jij eigenlijk wilt.

Jij koestert het vooroordeel dat mensen "nu eenmaal regels nodig hebben" en dan ga ik ervan uit dat dat ook voor jou zelf geldt, dat jij dus kennelijk regels nodig hebt, die dus ook door anderen voor jou moeten worden vastgesteld, omdat jij niet zonder regels kunt leven. Ik begrijp dus helemaal niet waarom jij een andere wereld zou willen, tenzij jij in die gedroomde wereld van jou een grote rol wilt spelen.

Ik ken geen enkel diersoort met een leefboek, met tien geboden, met regels die andere dieren voor hen hebben bedacht en toch denk jij dat mensen dat wel nodig hebben. Ik vraag me af hoe je daarbij komt.

Wat ik dus mis in je hele houding is enig mededogen, enige vorm van rechtvaardigheid, een glimp van bescheidenheid. Ik proef eigenlijk alleen maar egoïsme, dus ik begrijp niet waarom je je niet uiterst behaaglijk in deze maatschappij voelt. Ik vindt het allemaal vreselijk ondoordacht en kortzichtig,

* * *

Wat ik je heb geprobeerd duidelijk te maken is tot wat voor merkwaardige conclusies je moet komen als je een bepaalde manier van denken, bepaald door geloofsartikelen zoals bv de evolutietheorie, consequent doortrekt. Je had dat natuurlijk ook zelf kunnen doen, maar om een of andere reden ben je ergens blijven steken. Laat ik toch ook maar even duidelijk maken dat ik geen creationist ben, want dat is ook een geloof dat op een boek is gebaseerd, dan wel niet The Origin of Species, maar een ander fabelboek. Ik vind het namelijk niet verstandig om mijn leven te laten beïnvloeden door wat anderen hebben bedacht en de verantwoordelijkheid voor mijn doen en laten, dus mijn leven, af te schuiven op theorieën van anderen.

De natuur laat alles toe, want om met de mooie woorden van Lucebert te spreken: "alles van waarde is weerloos," maar dat geldt ook voor kinderen, die worden opgevoed door wat jij noemt "geïndoctrineerde, gebrainwashte en geknede" volwassenen, die "de fouten van vorige generaties herhalen" en ook de kinderen laten dat toe. Ook zij zijn daar volmaakt weerloos tegen.

Ik weet niet hoe je erbij komt om de natuur "wild" te vinden, waarin alles zou draaien om het overleven. Er is geen enkel "wild" dier dat zomaar een mens aanvalt, nooit, nergens en niemand. Als dieren agressief zijn, is dat altijd te wijten aan het gedrag van de mens, die ze probeert te temmen, hun leefgebied verstoort, ze uitmoordt, maar nooit omdat welk dier dan ook de mens als een prooidier zou zien. In een onverstoord ecosysteem heerst een wonderbaarlijk evenwicht, waarin nooit een dier uitsterft, en alle diersoorten van elkaar afhankelijk zijn en elkaar in stand houden, totdat de mens dat evenwicht verstoort en niet eerder. Er is geen enkel dier dat zijn best doet om te overleven, maar dieren leven gewoon. Ik las net een artikel over Marc van Roosmalen, die meer dan twintig jaar in de jungle heeft doorgebracht (dat is die man die in Brazilië een aantal nieuwe aapjes heeft ontdekt) en tegen de verslaggever vertelt: "hartverlammingen en kanker komen niet voor bij apen. Als er een aap sterft komt dat door ouderdom," en "masturberen komt in het wild niet voor, dat zie je alleen in gevangenschap, in dierentuinen" en bij mensen natuurlijk. De wilde natuur is een bedenksel van de beschaafde westerling, zoals het Siouxopperhoofd Luther Staande Beer 150 jaar geleden zei en "Wij beschouwden de grote oppervlakten, de prachtige golvende heuvels en de kronkelende stromen met hun wirwar van plantengroei niet als 'wild'. Alleen voor de blanke man was de natuur een woestenij en voor hen was het land 'vergeven' van 'wilde' dieren en 'wilde' mensen. Voor ons waren ze tam. De aarde was weldadig en we waren omringd door de zegeningen van het Grote Mysterie. Pas toen de harige man uit het Oosten kwam en met brute razernij ons en de mensen die ons dierbaar waren onrechtvaardig behandelden, werd het voor ons 'wild'. En toen de dieren uit het woud voor zijn komst op de vlucht gingen, begon voor ons het 'Wilde Westen."

Dieren hoeven zich niet aan te passen, maar passen volmaakt in de ongerepte natuur. Als dieren zich aan moeten passen komt dat omdat de mens zijn leefgebied verstoort en dan krijg je dus ijsberen, vossen en wasberen die uit vuilnisbakken gaan eten, zoals mensen zich steeds weer moeten aanpassen aan een milieu dat zij zelf veranderen.

Ik ben helemaal niet ontgoocheld, noch vind ik mensen verdorven en slecht, integendeel zelfs. Ik verbaas me er nog steeds over hoe prachtig het leven en de mens in elkaar zit. Zelfs dat mensen zo goedgelovig zijn en achter allerlei theorieën aanlopen, wijt ik niet aan domheid, want uiteindelijk heb ik dat ook jaren gedaan, en weet dus dat ze dat alleen uit angst doen.

Ik weet dus ook dat een discussie met een gelovige absoluut zinloos en vruchteloos is. En voor mij maakt het geen enkel verschil of iemand gelooft dat ene Jezus voor zijn zonden is gestorven of dat iemand gelooft in de evolutietheorie of het creationisme.

Nogmaals, ik vecht geen verbeten strijd, ik heb geen enkele pretentie, noch behoefte om mensen te bekeren. Het enige wat ik probeer duidelijk te maken is dat geloven in anderen per definitie inhoudt dat je niet in jezelf gelooft,

* * *

Je bent dus een aanhanger van de evolutietheorie, met andere woorden, een gelovige die op gezag van anderen iets gelooft, zonder dat hij daar zelf over heeft nagedacht. Nou is dat allemaal niet zo erg, maar het houdt wel in dat je daardoor een mensbeeld hebt dat gekleurd wordt door je geloof. Wat dat betreft onderscheidt je je dus niet van welke andere gelovige dan ook, die wat hij gelooft voor waar houdt, en alles wat niet met zijn geloof strookt negeert. Dat houdt dus ook in dat jij, tegen beter weten in, kennelijk ziet dat de mens evolueert, en ik vermoed dan dat je daar de ongebreidelde fantasie van de mens mee bedoelt, die ervoor heeft gezorgd dat hij voortdurend zijn leefwereld verandert en zich daar vervolgens weer aan aan moet passen om te kunnen overleven. Er is geen enkel dier dat zoiets flikt, maar helaas is het wel zo dat ze massaal uitsterven omdat de mens zo nodig hun leefwereld moet vernietigen en daarmee uit kortzichtigheid de kip met de gouden eieren slacht. Jij noemt dat eufemistisch "aanpassings-evolutie", wat inhoudt dat onze kinderen, net zoals wij dat ook hebben moeten doen, zich moeten aanpassen aan een absoluut kunstmatige en dus onnatuurlijke wereld en het leven inderdaad overleven is geworden. Overleven in wereld vol tegenstrijdigheden, vol eisen die door anderen worden gesteld, en voor al die mensen die het gevecht niet aankunnen hebben wij dus een uitgebreide gezondheidszorg in het leven moeten roepen, die zich ontfermt, tegen betaling natuurlijk, over alle slachtoffers die het raderwerk in een niet aflatende stroom uitbraakt. Misschien noem jij dat wel vooruitgang en eigenlijk moet je dat ook als je in een evolutie gelooft. Je hebt inderdaad een heleboel kennis nodig om in deze door mensen gecreëerde wereld te overleven, maar geen enkel dier heeft kennis nodig om te leven. Jij gelooft dat de mens "bushcraft" nodig heeft om te leven en dat dat iets is wat hij niet van nature heeft. Ik heb nog nooit een albatros gezien die "know-how" nodig had om te overleven, maar jij gelooft dus dat mensen dat wel nodig zouden hebben. Jij gelooft dat de mens geen instinkt, natuur of hoe je het ook wil noemen, heeft en dat wij slechts over een "scholingsinstinct" beschikken, maar voor mij geldt dat "scholingsinstinct" alleen voor onze kunstmatige manier van leven. Jij gelooft dat de mens niets met de natuur heeft te maken, dat hij louter als een straffeloos programmeerbaar wezen ter wereld komt, wat je tot elk soort robot kunt omvormen, die geschikt is om achter de lopende band te staan, zich te prostitueren, oorlog te voeren, kantoorslaaf te worden, kortom om als radertje te dienen dat deze gedrochtelijke wereld draaiende moet houden. Jij gelooft dus dat alle dieren een instinct hebben, maar dat de mens dat niet heeft en geen geweten heeft, en dat hij dus geprogrammeerd moet worden, nota bene door mensen die zelf ook geprogrammeerd zijn, dus robots die robots produceren en jouw nageslacht moet jij dus leren om in deze jungle te overleven.

Het lijkt mij een uiterst merkwaardig vooroordeel om te denken dat iemand zich pas gelukkig kan voelen als hij weet wat ellende is, want dat zou bijvoorbeeld inhouden dat je je kinderen toch regelmatig in elkaar zou moeten slaan om ze te laten voelen hoe gelukkig ze zijn als ze niet in elkaar geslagen worden en dat geluk dus iets relatiefs is. Als opvoeder lijkt mij daar een grote taak voor je weggelegd.

Ik gun je natuurlijk ook die zonderlinge gedachte dat het om de reis gaat en niet om de bestemming, en het genoegen dat je beleeft aan de "volle emoties van het leven", waar verdriet, haat, kanker en het hele scala van alle mogelijke ellende onlosmakelijk mee verbonden zijn, want dat hoort daar nou eenmaal bij.

Dus nogmaals, ik begrijp echt niet waar je je druk over maakt, omdat uit alles blijkt dat je zeer tevreden bent met jezelf en je manier van leven, maar dat het eigenlijk alleen maar al die domme mensen zijn, die niet zo denken als jij denkt, die jouw fantastische leventje verstoren en die jij met jouw denktank wilt herprogrammeren, omdat zij alles wat jij gelooft niet delen,

* * *

Helemaal niets van wat er op de websites staat is nieuw, geen woord. Alles is in de hele mensengeschiedenis al vreselijk vaak gezegd. In de crisis van de dertiger jaren van de vorige eeuw waren er in Duitsland, maar ook elders, kritische geesten die zich niet afsloten voor wat zij zagen en wanhopige pogingen hebben gedaan om het tij te keren. Ze werden uitgelachen, belachelijk gemaakt, vervolgd en verbannen en met open ogen ging de wereld WO-II in. De websites zijn dus niet meer dan een compilatie van alle ketterse geluiden, die de wereldgeschiedenis hebben begeleid, die hebben gepoogd om de mensheid te laten keren op een heilloze en doodlopende weg. Dat is het grote verschil tussen van Roosmalen, en al die andere schrijvers die op de websites worden geciteerd en Darwin. Voor de elite was en is Darwin nog steeds een geschenk uit hun hemel, waarmee ze hun status, bezittingen en verhevenheid boven het volk theoretisch konden en kunnen onderbouwen op dezelfde manier waarop de geslaagde christelijke zakenman zijn rijkdom als een gave van zijn God ziet.

Gelukkig hebben mijn kinderen nooit gevraagd waar ze vandaan komen, niet omdat ik ze daar geen antwoord op kan geven, maar omdat het in mijn ogen een volstrekt onbelangrijke en onzinnige vraag is, omdat het op geen enkele manier bijdraagt aan het leven. Het is een even onbeantwoordbare vraag als de vraag waarom wij vijf vingers hebben en geen zeven. Voor mij is de verwondering voldoende. Ook met de uitspraak dat de aarde om de zon draait en er vele melkwegstelsels bestaan kan ik helemaal niets. Ik ben, net zoals ieder mens, het middelpunt van mijn wereld en daar verandert de uitspraak dat de aarde om de zon draait helemaal niets aan. Het weten daarvan verandert helemaal niets aan de manier waarop ik mijn bestaan ervaar en het is dus voor mij absoluut absurd dat de 'ruimte' verkend wordt, of de bedoeling daarvan zou moeten zijn dat mensen over een Tom Tom kunnen beschikken. Met andere woorden, als ik van het eten van een appel geniet, is het volstrekt overbodig dat ik weet dat het een appel wordt genoemd, hoeveel koolhydraten, calorieën en vitamine C die bevat, laat staan dat hij in het Latijn Malus pumila heet.

Als ik de krant lees, het journaal bekijk en de ellende lees, hoor en zie, die de in jouw ogen geëvolueerde mens aanricht, hoe hij zijn eigen nest bevuilt, zijn medemensen afslacht, en dan bedenk dat ze allemaal als een prachtig onbevangen schepseltje ter wereld zijn gekomen, dan kan ik op geen enkele manier enige evolutie ontdekken, maar alleen ontaarding, bederf of hoe je het ook wil noemen. Dan zie ik hoe elk kind als een alien in deze krankzinnige wereld terechtkomt en daar in een paar jaar Haeckeliaans de hele ontaarding doorloopt, die het mensdom collectief in millennia heeft doorgemaakt. Mensen zijn niet wat ze zijn, maar wat ze denken dat ze zijn en denken dat ze zijn wat ze denken. Ik gebruik geen kwalificaties zoals goed en slecht, maar als bijvoorbeeld een varken zich als een struisvogel gedraagt, zie ik dat het niet klopt. Dus als een mens een uniform aantrekt en soldaatje speelt, en vervolgens zegt dat hij soldaat IS, dan overvalt mij een gevoel van verbazing. Of als iemand bepaalde denkbeelden aanhangt en vervolgens beweert dat hij een "vrijzinnig humanist" IS, dan begrijp ik echt niet hoe hij dat zelf kan geloven.

* * *

Er zijn vele mensen die zich filosoof hebben genoemd, die bedacht hadden dat de mens evolueert en dat hij al evoluerend op zijn voltooiing afstevent, op zijn volmaaktheid, zelfs als er overal om hen heen oorlogen woedden, en ze konden zien hoe mensen elkaar afmaakten. Dan moet je toch wel heel blind zijn. En terwijl wij midden in de grootste crisis van de laatste honderd jaar zitten, denken de wetenschappers dat ze bijna de Theorie van Alles hebben gevonden, en dat het nog maar even duurt voor het zover is. Terwijl de mensen steeds zieker worden, geloven de medische wetenschappers dat ze binnen afzienbare tijd alle ziekten kunnen genezen, dat ze goed bezig zijn, doorbraak na doorbraak boeken, maar dat het klootjesvolk nog even geduld moet hebben. Dan ben je niet alleen blind, maar ook nog doof en op zijn minst kortzichtig.

Voor mij is een mens een mens en als hij leeft zoals hij zou moeten leven leeft hij als een mens, zoals een spin als spin behoort te leven en geen vegetariër moet zijn. Is hij dat toch dan zou je in jou terminologie van een "slechte" spin kunnen spreken. Een mens die niet als mens leeft, verloochent dus zijn menszijn en ook dat zou je in jouw woorden "slecht" kunnen noemen.

Jij gelooft in de oerknal, en kennelijk is dat voor jou "het begin", maar ik ben dan vreselijk benieuw, wat er dan vóór die oerknal was en of die oerknal iets was dat uit het niets voortkwam en hoe dat niets iets kon worden.

Ik ben het helemaal met je eens dat wij een product, een emanatie van het heelal zijn, dat de hele kosmos zich samenbalt in ieder van ons en ons doet bestaan, waarmee elk mens dus een microkosmos van de macrokosmos is, zonder begin en zonder einde.

Ik beweer niet dat de mens goed van kwaad kan onderscheiden, maar dat de mens voelt wat schadelijk voor hem is, zoals een kind dat de kachel te dicht nadert voelt dat het hem kan schaden als hij nog dichterbij komt. Met andere woorden dat mensen voelen aan onrust, pijn, spanning, koorts, kortom alle signalen die ze voelen, dat ze zichzelf schaden, maar daarmee gaan ze naar de dokter of nemen een pijnstiller, wat oxazepam of drinken een borrel. Dat is de kern van het hele verhaal op de websites, namelijk dat mensen die zich als mens gedragen niet ziek kunnen zijn, geen pijn kunnen hebben en "hun" lichaam niet voelen.

Een aap in het Amazonewoud past zich niet aan aan zijn omgeving, omdat hij gewoon in zijn eigen habitat wordt geboren en daar naadloos in past en zijn natuur of instinct laat hem doen wat hij moet doen en daar is inderdaad helemaal geen scholing voor nodig. Dat dieren andere diersoorten kunnen imiteren staat daar helemaal buiten.

Ik ben het ook met je eens dat muizen in een overvolle muizenkooi tot agressiviteit en kannibalisme overgaan, maar in de vrije natuur gebeurt dat niet omdat bijvoorbeeld een overbevolking van muizen meteen een halt wordt toegeroepen door een toename van het aantal uilen, vossen en andere natuurlijke vijanden, dat weer afneemt als er minder muizen zijn en het geheel zo altijd tendeert naar het natuurlijke evenwicht.

De vraag is natuurlijk waarom het aantal mensen zo epidemisch is gestegen en nog steeds stijgt en ook dat heeft met gevangenschap te maken; gevangen in relaties, families, groepen, huizen, landen en meningen en overtuigingen en hun rollen, zijn mensen niet gelukkig en copuleren of masturberen is voor gevangenen een aangename manier om even vergetelheid te zoeken, met andere woorden, het libido is een product van gevangenschap. Daarnaast hebben mensen kinderen nodig om hun leven op te leuken, als verzekering voor hun oude dag, als bezit, als speeltje, als iets waar ze macht over kunnen uitoefenen, waar ze iets van kunnen maken en daar vervolgens trots op kunnen zijn, mee kunnen pronken, iets waar ze hun eigen gemiste kansen in kunnen projecteren en die hen gelukkig kunnen maken. En dan hebben ze het over natuurlijke drang, moederinstinct, en al die andere drogredenen, waar nooit het kind zelf in voorkomt. Gelukkige mensen copuleren hoogstens om de mens niet uit te laten sterven, maar daar heb je geen achteneenhalf miljard mensen voor nodig. Maar ook daar draagt de evolutietheorie erg veel aan bij, met allerlei voorbeelden uit het dierenrijk, die in haar kraam te pas komt, bij voorkeur konijnen en bonobo's.

Misschien zou je nu kunnen denken dat het allemaal een theoretisch verhaaltje is, maar zo ervaar ik het leven en zo leef ik het, en natuurlijk is er een tijd geweest waarin dat nog niet zo was, (met alle consequenties van dien).

* * *

Het is inderdaad zo dat iedereen uit een tekst net datgene haalt wat zijn wereldbeeld bevestigt en daar gaat zelfs aan vooraf dat hij eerst de keuze maakt welke kranten en boeken hij leest en naar welke tv-programma's hij kijkt. Zo kon het dus gebeuren dat mensen in de dertiger jaren en in de huidige crisis oprecht konden en kunnen zeggen dat ze het niet hebben zien aankomen, dat ze Es nicht hatten gewüsst. Er zijn heel veel mensen die onze websites bezoeken en alles stuitend, belachelijk en beledigend vinden en dat is het ook voor hen omdat het op geen enkele manier te rijmen valt met hun onaantastbare wereldbeeld, waar zij geen twijfel in toelaten. Met dat eigenmachtig geconstrueerde wereldbeeld spelen zij namelijk hun spel in deze wereld, verdienen daar hun boterham mee, ontlenen hun gevoel van eigenwaarde daaraan en verdedigen dat dus met hand en tand tegen alles wat dat ook maar zou kunnen bedreigen. Christenen zijn dus doof en blind, en moeten dat ook zijn voor alles wat, vanaf het ontstaan van die collectieve waan, gewezen heeft op alle tegenstrijdigheden en inconsequenties die hun doctrine bevat. Mensen mogen niet twijfelen, want dat zou kunnen inhouden dat ze aan hun wereldbeeld gaan twijfelen en tot de conclusie zouden kunnen komen dat ze zich hebben vergist en dus hun hele leven tot dan toe op een vergissing berust en dat is heel begrijpelijk het laatste wat mensen, al is het maar zichzelf, durven toe te geven. Dat gebeurt ook bij elke paradigmawisseling in de wetenschap, waarbij de nieuwlichters de euvele moed hebben om te beweren dat het allemaal anders is, en de aanhangers van het oude paradigma verweesd achterblijven: zij hebben zich namelijk hun leven lang vergist. Mensen gaan dus liever dood dan dat ze toegeven dat ze zich hebben vergist en daarom is het verdedigen van een "eigen" mening dus een gevecht op leven en dood. Een tweede en zwaarwegende reden om het wereldbeeld niet te veranderen is dat de omgeving, de peergroep, dat niet toestaat en alles zullen aangrijpen om de desbetreffende weer in zijn hok te krijgen. In gezinnen met opgroeiende kinderen wordt dat puberen genoemd, het wereldbeeld van de ouders ter discussie stellen, het morrelen aan hun zogenaamde zekerheden en het verwoorden van ketterse ideeën. Ze proberen uit het gareel te breken.

Een aardig voorbeeld in België is Professor Steven de Batselier geweest, die het lef had om de zekerheden van zijn medebroeders onderuit proberen te halen. Hij schreef dus in 1974 in zijn boek "De zachte moordenaars":

 

Bij wijze van inbeschuldigingstelling...

 

Laatst had ik een wondere droom...

Ik was afgereisd naar een heel ver land waar eens in het jaar de kinderen het voor het zeggen hadden op alle gebieden van het leven. De volwassenen lieten het zich voor één dag welgevallen het dagelijks lot van de kinderen zelf te ondergaan en hen te gehoorzamen.

Doorgaans was dit een karnavalesk gebeuren vol kinderpret. Bij het invallen van de duisternis werd de ontmaskering stopgezet, waarna alles terugviel in de stevige plooien van het monotone bestaan.

Dit jaar was het anders, héél anders. De kinderen waren druk in de weer en, - de ernst op hun gezichten loog er niet om -, er zou iets heel belangrijks gaan gebeuren.

Plots hoorde ik tromgeroffel dat mij deed denken aan een middeleeuwse terechtstelling. Toen zag ik een stoet voorbijtrekken, een heel lange stoet volwassenen met handboeien aan en weerszijden begeleid door kinderen die fakkels droegen. Zij waren op weg naar een onmetelijk groot marktplein. Aan de weerkaatsing van de fakkels in de ogen van de kinderen zag ik dat dit geen spel was, maar dodelijke ernst. Dit leek een definitieve afrekening. Op het marktplein stond een tribunaal, ineengetimmerd met zware oude eiken balken. Het bleef mij een raadsel waar kinderen de macht vandaan haalden om een dergelijk bouwwerk op te trekken.

Omdat ik uit een vreemd land kwam en de kinderen de gastvrijheid hoog in ere hielden en ik intussen ook kennis had gemaakt met de Voorzitter van de Rechtbank, - een meisje van 11 jaar -, kreeg ik een observatieplaats toegewezen van waaruit mij geen enkel detail kon ontgaan.

Toen heb ik de stoet geschouwd. Op kop de Minister-president, zwaar geboeid met een aparte lijfwacht. Dan volgden, wat zij noemden, de Hoogwaardigheidsbekleders: kerkvorsten, prinsen, ministers, magistraten, hogere legerofficieren-in-gedecoreerde-uniformen. Dan een kleinere groep met wit-grijs-gestreepte broeken, stijve boorden en hoge hoeden dit bleken geld- en andere magnaten te zijn, bankiers, naamloze vennootschappen, multinationals. Dan volgden verschillende groepen ordebroeders: de Orde der Geneesheren, de Tuchtraad der Advocaten, zelfs kopstukken van Vakbewegingen. Ook de technokraten: ingenieurs, ekonomen, sociologen, psychologen, pedagogen,... En tenslotte een heel lange rij van ouders en anderen die verantwoordelijk zijn voor kinderen: onderwijzers, directeuren van weeshuizen en heropvoedingsgestichten,...

Na het wegsterven van het laatste tromgeroffel werd lezing gegeven van de Akte van Inbeschuldigingstelling. Deze, - voorgelezen door een knaap van 12 jaar met de stem van een procureur -, begon ongeveer als volgt:

 

'Mijnheer de Minister-President, u bent een moordenaar.

Omwille van de ekonomische belangen van uw vrienden hebt u dood en vernieling gezaaid in een godvergeten landje in de uithoek van de wereld.

Aan de jeugd in dit land wordt in opleidingskampen geleerd dat er 'vijanden' zijn die moeten worden gedood voor de veiligheid van het 'dierbaar' vaderland.

Mijnheer de President, u wordt beschuldigd van moord. U en uw Regering worden beschuldigd van massa-moord. Uw politieke structuren grijpen naar het wapen van de oorlog wanneer de 'binnenlandse zaken' er niet goed voorstaan. Zelfs heiligschennis is u niet vreemd, met uw zogenaamde heilige beginselen, het heilig vaderland, de heilige grond, de gewijde aarde, de heilige natie... Niets van dat alles, Mijnheer de President, is heilig...'

 

In die stijl vervolgde het rekwisitoor tegen alle vertegenwoordigers der maatschappijstructuren, de taal was scherp, de logika glashelder, de beschuldiging onverbiddelijk. De moeilijkheid tijdens deze procesvoering was dat de volwassenen hoofdschuddend luisterden en niets schenen te begrijpen van de wijsheid en het doorzicht der kinderen...

Wat de grond van de zaak betrof, - allen werden beschuldigd van een of andere variant van moord -, bleek de verdediging maar niet van de grond te komen. Zij nam een excuserende, onwetende en wederzijds beschuldigende houding aan en pleitte een hele reeks van verzachtende omstandigheden. Uiteindelijk werd alles op de rug der structuren geschoven, alsof structuren onveranderlijke grootheden waren, los van de konkrete mensen...

Het Hof trok zich terug om de uitspraak voor te bereiden...

Toen ik wakker werd, had ik een smaak van bloed in mijn mond.

Maar hij is natuurlijk verketterd, belasterd, zwartgemaakt en belachelijk gemaakt, want wetenschappers houden niet van klokkenluiders uit hun eigen gelederen, die ze ervan beschuldigen dat ze de vuile was buitenhangen.

* * *

Zo heeft het merendeel van de wetenschappers zich al decennialang tot het evolutiegeloof bekeerd en alles wat zij beweren is doordesemd door dat geloof, waarmee zij hun status en boterham verdienen. Het is dus vanzelfsprekend zij met alle macht gezichtsverlies proberen te voorkomen en geen middel schuwen zij als zij hun positie moeten verdedigen.

Zoals je weet wordt de christelijke theorie met grote souplesse gebruikt om van alles goed te praten en te verdedigen. Augustinus en Thomas van Aquino hebben met allerlei spitsvondigheden de "rechtvaardige oorlog" verdedigd, nota bene met behulp van een godsdienst die verkondigt dat je je vijanden lief moet hebben en de andere wang moet toekeren en onze christelijke wereldleiders maken daar nog steeds graag gebruik van en zijn hen uiterst dankbaar. Zo wordt dat ene boek van Darwin al sinds het verschijnen ervan te pas en te onpas gebruikt, ja ook om kasten, klassen en slavernij te verdedigen.

* * *

De maatschappij zit inderdaad vreselijk ingewikkeld in elkaar en is eigenlijk door niemand meer te overzien en te doorzien, maar dat mag ook niet en daarom hullen wetenschappers zich in een slechts voor ingewijden toegankelijk jargon dat dient om hun eigen vakgebied te verdedigen tegen buitenstaanders. Maar het gaat er ook niet om om het hele raderwerk te beschrijven, maar om het doorzien van de principes die eraan ten grondslag liggen en dat zijn macht en bedrog, het exploiteren van angst, hebzucht; houdt mensen dom en leidt ze af met brood en spelen.

Er zijn de hele wereldgeschiedenis door mensen geweest die beseften hoe heilloos deze manier van leven is, hoe ze gebukt gingen onder een fnuikende last en die het spel niet meer wilden spelen en uiteindelijk tot de ontdekking kwamen hoe bevrijdend dat is, omdat je als je niets meer hebt, ook niets meer hoeft te verdedigen. Het waren per definitie eenlingen, waarvan de meesten wijselijk hun mond hielden, maar anderen, die in de illusie verkeerden dat ze iets heel nieuws hadden ontdekt, (terwijl ze zich hoogstens hadden moeten generen omdat ze eerst zo laf waren geweest om tegen beter weten in mee te doen) zichzelf dus als uitverkoren beschouwden, de goeroe gingen uithangen en leerlingen om zich heen verzamelden en zo ontstonden de religies.

In je eentje alles opgeven om je eigen ziel te redden, is een egoïstische bezigheid, die op dit moment erg in is bij al die heilzoekers, die zo nodig ten koste van anderen in het "hier en nu" willen leven, die hun geluk proberen te bereiken ten koste van het ongeluk van anderen. Bevrijding kan dus alleen massaal, wat in deze woelige tijden waarin er steeds meer mensen zullen komen die vrijwel niets meer te verliezen hebben, individueel steeds vaker zal voorkomen.

Natuurlijk zal de natuur evenwicht brengen, dat is namelijk het wezen van de natuur, dat zij altijd en voortdurend naar evenwicht streeft, als de mens zich daar maar niet tegen verzet,.

De mens kan genieten, zich verwonderen, over alles wat leeft en bloeit, over zijn eigen bestaan, over een prachtige wereld, heeft geen natuurlijke vijanden, maar is wel het enige schepsel dat kan afwijken van zijn natuur, maar daar gelukkig ook weer naar kan terugkeren.

* * *

Het lijkt inderdaad alsof mensen zich met het grootste gemak in een systeem laten schikken, zich in een korset laten persen, zich op een procrustesbed tot de gewenste vorm laten rekken, kortom zich laten aanpassen aan alle normen en regels die hen door andere mensen worden opgelegd, maar daar komt altijd bij dat ze het toelaten, dat ze zwichten en zich niet verzetten. Dat hebben ze namelijk al heel, heel vroeg geleerd, onderdanig zijn, gehoorzamen, weten dat ze gestraft worden als ze dat niet doen, leren dat er autoriteiten zijn die het beter weten, ouders, schoolmeesters, clerus, deskundigen en zo is het voor iedereen een automatisme geworden om zich aan te passen, zich te schikken naar een systeem, een bepaalde manier van leven en met elkaar omgaan. Mensen die nooit geleerd hebben om onderdanig te zijn laten zich niet aanpassen.

Het kastensysteem wat beschreven wordt in White Tiger, laat dus ook duidelijk zien dat knechten beroerde bazen zijn omdat ze hun frustraties botvieren op degenen die onder hen staan en dat zijn natuurlijk weer op de eerste plaats de kinderen en is het dus heel vanzelfsprekend dat de onderdrukte heel graag onderdrukt, om daar nog enig gevoel van eigenwaarde aan te ontlenen. Zo zie je bijvoorbeeld aan de manier waarop een baas met zijn hond omgaat, hoe hij thuis onder de plak zit. Dus de broedplaats waar de onderdanigen worden gekweekt en daarmee klaar worden gestoomd voor de grote wereld, zijn de gezinnen, die dus heel terecht de hoekstenen van deze maatschappij zijn. De mini-apenrots is het gezin.

* * *

Het is inderdaad fascinerend om te zien, hoe de verschillende diersoorten de mens een spiegel voorhouden en hen laten zien hoe absurd ze zich kunnen gedragen en vervolgens praten diezelfde mensen hun gedrag goed met het verwijzen, naar juist die diersoort die hun gedrag kan excuseren. "De bavianen doen het ook!" Ik vind dat toch erg armoedig en ook nog een uiterst zwak argument, want de ander kan daar meteen aan toevoegen dat de sprinkhaan het juist niet doet.

Het grote verschil is dat de baviaan zich niet als mens kan gedragen maar de mens zich wel als baviaan of nog duidelijker: een varken kan zich niet als mens gedragen, maar een mens wel als een varken. Een varken kan zich namelijk uitsluitend als varken gedragen, tenzij hij door de mens wordt gedresseerd. Zo kan een klein kind zich uitsluitend als een klein kind gedragen, tenzij het door zijn opvoeders tot slaaf wordt gedresseerd, die uiterst bruikbaar is voor elk denkbaar systeem.

* * *

Jij hebt een verklaring gevonden voor het onrecht in deze wereld en zegt dat je daar niets aan kunt veranderen, omdat deze mens en deze wereld nu eenmaal zo in elkaar zitten. Jij hebt voor die verklaring een theorie nodig, die jouw idee over de mens (en dus jezelf) en de wereld bevestigt.

Ik zie dat mensen alleen maar bang zijn, dat ze zich voor de gek laten houden en voor de gek worden gehouden, door mensen die zichzelf ook weer voor de gek houden, die met hun hoofd leven en niet naar hun geweten, die collectief net als jij zeggen dat ze nou eenmaal zo zijn en dat ze niet kunnen veranderen, en als ze dat wel zouden willen, dat de ander moet beginnen, dat mensen geleerd hebben om alles en iedereen de schuld te geven voor hun ellende, altijd de reden buiten zichzelf zoeken, omdat iedereen dat doet, en collectief de verantwoordelijkheid voor hun eigen leven uit handen geven.

Maar nogmaals de kern van het hele verhaal, misschien het cement dat jij bedoelt, wat het systeem in stand houdt, is dat als mensen zich anders dan als mens gedragen, als ze dus niet zijn wat ze eigenlijk zijn, ze dan vroeg of laat ziek worden en elk symptoom is een waarschuwing, die uitsluitend daarop wijst. Als namelijk een bepaalde manier van leven een symptoom of probleem oplevert, kun je het symptoom onderdrukken of het probleem proberen op te lossen, maar de enige zinnige manier is om je leven zo te veranderen dat het symptoom of het probleem verdwijnt.

Mijn ouders geloofden natuurlijk ook in de dokter, de pastoor, en al die andere autoriteiten en niet dankzij dat, maar ondanks dat hebben zij en ik het overleefd.

Tot slot draai je de zaak om als je zegt dat vervolmaking (ik zou gewoon zeggen, gewoon als mens leven) betekent dat er een eind komt aan het oneindige en eeuwige, want voor mij is dat het echte leven in het oneindige en eeuwige. Dan wordt inderdaad eindelijk het overleven leven, een Zijn in het eeuwige Nu.

* * *

Elke diersoort heeft wat wij een instinct noemen, wat hen precies laat doen wat ze moeten doen, en hen doet laten wat niet in hun belang is. Ze voelen wanneer ze moeten eten, voelen wanneer ze moeten rusten en slapen, voelen wanneer ze moeten paren, en wanneer ze beschutting moeten zoeken en zo speelt hun leven zich af.

Het zou dus uiterst merkwaardig zijn als mensen geen instinct, geen natuur, zouden hebben en inderdaad voelen mensen ook wanneer ze moeten eten, moeten rusten en slapen en beschutting moeten zoeken en waarschijnlijk ook wanneer ze zouden moeten paren. Kleine kinderen doen dat ook (behalve dat laatste natuurlijk) en bij echt primitieve volkeren speelt dat gevoel ook de hoofdrol. Bij ons is dat omgekeerd, daar bepaalt niet het gevoel maar het hoofd wat "goed" en "kwaad" is.

Wat heeft een mens nou echt nodig, niet om te overleven, maar om te leven? Wat voedsel als hij honger heeft, rust als hij moe is en beschutting als het bijvoorbeeld regent. Dat is echt alles en al het andere zijn valse behoeften. De natuur levert alles wat hij nodig heeft in overvloed en voor de rest kan hij dan genieten van het altijd wisselende schouwspel.

Er is dan ook geen enkele reden om te werken, want werken dient alleen om valse behoeften te bevredigen, alleen dwazen werken, en wie werkt moet ook meer eten. Vlees eten is een uiterst merkwaardig aanwensel en zoals dat bij alles gaat, gaan mensen het ook nog "lekker" vinden, zoals ze wijn ook lekker zijn gaan vinden en niet meer weten hoe smerig ze hun eerste glas vonden en uiteindelijk zeggen ze zelfs niet dat ze het lekker vinden, maar dat het lekker is. Als iedereen voor het vlees dat hij zo nodig moet eten zelf de dieren zou moeten slachten, zou het snel afgelopen zijn, hoewel moorden ook went.

De mens hoort net als elk dier in de natuur en leeft alleen gelukkig als hij naar zijn natuur leeft. Maar hij is meer dan een dier. Hij heeft geen natuurlijke vijanden, kan genieten en zich verwonderen en dat geeft hem in de natuur een absolute uitzonderingspositie.

De bevolkingsgroei hoeft helemaal niet beperkt te worden, want mensen maken elkaar wel af en anders gaan ze letterlijk en figuurlijk kankerend ten onder, in hun zelfgecreëerde en in stand gehouden rattenkooi, waarin ze inderdaad niet leven, maar alleen maar met overleven bezig zijn, niet in een gevecht met de natuur, maar in een onderling gevecht en een gevecht met zichzelf. Om die zieke manier van leven in stand te houden hebben ze een ongelofelijk ingewikkelde en dus kwetsbare infrastructuur gecreëerd, die nu overal op instorten staat. Maar die infrastructuur levert ook alle hulpmiddelen waarmee mensen, die leven op een manier die niet met het leven verenigbaar is, dat leven kunstmatig continueren. Honderden miljoenen mensen kunnen nog alleen maar in leven worden gehouden met medicijnen, met chemotherapie, met inentingen, met tranquillizers, hulpverleners, die alleen gegarandeerd kunnen worden met een intacte infrastructuur.

En er is nog iets. In China maakt de regering zich op dit moment ernstig zorgen over het razendsnel stijgen van het aantal werkelozen en niet omdat ze mededogen hebben met die mensen, maar omdat ze bang zijn voor opstanden en dat geldt echt niet alleen voor China maar overal, ook in België en met name in Wallonië, de vraag is niet of maar wanneer. Als ze het niet kunnen krijgen komen ze het halen.

* * *

Binnen een groot marmeren blok zit een volmaakt beeldhouwwerk. Ik laat mensen dat blok zien en vertel hen dat. Ze zullen mij meewarig aankijken en stilletjes denken dat ik een beetje maf ben en overgaan tot de orde van de dag. Ook als ik hen vertel dat ze om dat beeld te vinden wel eerst een hoop werk moeten verrichten, en dat ik zelf ook zo'n blok had en daarin uiteindelijk gevonden heb wat ik zocht, zullen ze niet van gedachten veranderen.

Zo kan ik ook tegen iemand zeggen die geslagen is door het leven, teleurgesteld is in zichzelf en zijn medemensen, dat hij een "vrij en volstrekt onafhankelijk kosmisch verschijnsel is en zelfs het meest verfijnde organisme dat er is," hij zal me verbijsterd aankijken en mij toevoegen dat ik maar eens naar een psychiater moet. Het is een juiste uitspraak van Jan Börger, en die uitspraak is al door heel veel mensen onafhankelijk van hem en de hele mensengeschiedenis door gemaakt, maar helaas kunnen mensen daar niets mee. Dat is namelijk een eindconclusie; dat kun je pas ervaren als je je van al je bagage hebt ontdaan, zoals het beeld uit het blok marmer ook pas tevoorschijn komt als je alles wat dat beeld Niet is, hebt verwijderd. Hoe krankzinnig de vorm ook is waarin de evangeliën zijn gegoten, maar in wezen staat daar precies hetzelfde in, namelijk dat je, als je je van alles ontdoet, zult ervaren wat voor prachtig wezen je bent, maar je moet wel geloven dat je dat zult ervaren als je dat doet. "Eerst zien en dan geloven," zei de ongelovige Thomas dus! "Ik weet wat ik heb en niet wat ik krijg, je kunt me nog meer vertellen en ging over tot de orde van de dag."

Mensen moeten zich ontwikkelen maar in de letterlijke betekenis van het woord, en niet in de betekenis waarin jij het schrijft. Mensen zijn namelijk ingewikkeld geworden, hebben zich gewikkeld in een cocon van meningen, bezittingen, en moeten die cocon weer helemaal afwikkelen ("ont"wikkelen), voordat ze zich ontpopt hebben en de wijde wereld in kunnen vliegen, uit hun kooi kunnen ontsnappen, maar als ze daar alleen al aan beginnen zullen al die andere poppen hem toeroepen dat hij normaal moet doen, zich keurig aan de poppenwereld moet aanpassen, dat hij gevaarlijk doet, dat zij daar ook wel eens over hebben gedacht, maar dat ze al gauw tot de conclusie waren gekomen dat het hen toch niet zou lukken, en dat ze nu maar van het leven in hun cocon het beste proberen te maken en dat ze best wel gelukkig zijn zo. En dan nemen ze een borrel en roken een joint, waardoor het leven in de cocon wat vrijer lijkt te worden, maar het helpt maar voor even.

* * *

Die website biedt een aardige oase onderweg, waar je lang en redelijk prettig kunt toeven, maar eigenlijk biedt het alleen een manier om het leven in de kooi wat rooskleuriger te maken. Wat Judith Hamerlinck van andere goeroes onderscheidt is dat zij voor haar inzichten geen geld vraagt en dat is op zich al lovenswaardig. Maar uiteindelijk komt het er bij haar op neer dat ze het allemaal niet zo precies weet, dat ze een heleboel vragen heeft waar ze het antwoord niet op heeft en toch mensen de weg wijst, hoe ze bijvoorbeeld een goede manager kunnen worden, maar niet hoe ze weer mens kunnen worden. Het verhaal gaat dat Democritus overdag met een brandende lantaarn over het marktplein liep en toen hem gevraagd werd, waarom hij dat deed zei: "Ik zoek een mens." Hij zag namelijk alleen burgers, kooplieden, mannen en vrouwen, soldaten, maar geen mensen. Wat ik bij haar mis is enig gevoel van rechtvaardigheid of mededogen. Het is een website voor hoogopgeleiden, die ze leert hoe ze het spel in de rattenkooi beter kunnen spelen en zoals je weet gaat dat spel altijd over de ruggen van anderen. Het gaat er niet om, zei Wittgenstein, hoe je het spel moet spelen maar óf je het spel wel moet spelen. Gelukkig zijn in een kooi met ongelukkigen is onmogelijk. Judith Hamerlinck zit zelf in de kooi, heeft daar een heleboel meegemaakt zoals ze zelf schrijft en is tot de conclusie gekomen dat ze het spel anders moet spelen. Maar elke revolutie, elke wisseling van de macht, elke verandering van de spelregels, levert alleen een ander spel op met andere verliezers en andere winnaars, maar wezenlijk verandert er niets. Zij leert managers het spel beter spelen, waardoor het bedrijf misschien beter loopt, maar omdat de koek verdeeld is, houdt dat per definitie in dat het met een ander bedrijf minder moet gaan. Dat is de wet van behoud van ellende, die in de kooi geldt. Je kunt nooit verder komen dan de beperkingen van je therapeut, dus er komt inderdaad een moment dat je alleen verder moet en dan kom je weer andere mensen tegen, die je verder op weg kunnen helpen, maar waar je ook weer afscheid van moet nemen omdat je het uiteindelijk allemaal zelf moet doen en je weet dat het mogelijk is.

* * *

Geloven wil dus zeggen dat je iets niet zeker weet, maar dat houdt ook in dat zolang je in dingen blijft geloven en aan de hand daarvan je leven leidt, er geen enkele reden en behoefte is om zekerheid te krijgen. Je kunt dus je hele leven van alles geloven, dat wil zeggen, dingen die je niet met je zintuigen kunt waarnemen en die je niet ervaart, als leidraad aannemen. Immanuel Kant, die overigens ook vreselijk veel onzin heeft geschreven, gebruikt in zijn artikel Wat is Verlichting? het motto sapere aude, wat betekent "durf te weten". Maar je kunt niet iets weten als je het gelooft en het echte weten is dus dat je weet dat je iets gelooft en dat dat dus per definitie onzin is, de waan van de dag. Kleine kinderen geloven nog niets, maar worden opgevoed door menen die van alles geloven, wat ze niet zien, dus hun kinderen ook niet kunnen laten zien, die moeten dat ook maar geloven.

De strekking van de websites is geen aanklacht, want dat heeft iets van een beschuldiging. Ze verduidelijken alleen, onthullen van alles dat niet klopt, ontdekt dingen, haalt daar dus het dek van af, laat verbanden en patronen zien, en dat laatste is iets wat veel mensen niet durven omdat ze geleerd hebben dat je appels niet met peren kunt vergelijken. Mensen hebben namelijk geleerd om naar de verschillen te kijken, terwijl als je naar de functie kijkt alles met alles kunt vergelijken. Net zoals je appels met peren kunt vergelijken en zelfs met kastanjes of tuinbonen, omdat hun functie het kunnen voeden is, kun je ook alle godsdiensten met elkaar vergelijken en alle relaties tussen mensen, met alle problemen van dien en die komen dan ook allemaal op hetzelfde neer. Alle politieke systemen kun je moeiteloos over elkaar heen leggen omdat het altijd over macht gaat, over mensen die bepalen hoe anderen moeten leven, terwijl ze hun eigen leven niet op orde hebben.

Alle relatieproblemen zijn communicatieproblemen, doordat de een zich andere meningen "eigen" heeft gemaakt dan de ander, andere dingen lekker, leuk en belangrijk heeft leren vinden dan de ander, en dat kan alleen maar tot conflicten leiden en compromissen, die altijd twee verliezers opleveren.

Het is eigenlijk gewoon een kwestie van uiterst consequent doorredeneren en dan kom je uiteindelijk uit bij het punt waarop je beseft dat je helemaal niets kunt weten en het klinkt paradoxaal, maar als je beseft dat je niets kunt weten, weet je opeens alles, of liever begrijp je alles. Dan begrijp je ook dat in deze wereld relaties tussen mensen helemaal niet kunnen en dat het altijd behelpen blijft. Dat je met behulp van de taal geen contact kunt maken met iemand anders, omdat je bij god niet weet wat er zich in die blackbox van de ander afspeelt, laat staan dat je weet wat er zich in je eigen blackbox afspeelt.

Dat er altijd een discrepantie is tussen wat mensen laten zien en wat ze zeggen en dat is waar kinderen nog zo en dieren altijd ongelofelijk sterk in zijn om dat te onderkennen.

Je kunt dus bij jezelf een heleboel meningen ontzenuwen als dingen die je gelooft, maar zolang je ook nog maar een enkele mening koestert, zal dat altijd je blik en je motieven verstoren.

Het opmerkelijke is dat als je iemand erop wijst dat hij een mening verkondigt, hij zal zeggen dat jij de mening verkondigt dat hij een mening verkondigt en dat je dan vrijwel niemand kunt duidelijk maken dat hij een denkfout maakt.

* * *

Natuurlijk ben je niet en nooit alleen, want je hebt nog altijd jezelf en als je uiteindelijk vrede met jezelf hebt gesloten ben je voor jezelf altijd een heel aangenaam gezelschap. Bovendien heb je altijd en overal de kinderen die je woordeloos zullen begrijpen en last but not least lopen er acht miljard gewetens op deze aardkloot rond die het dan allemaal met je eens zullen zijn.

Ga er maar rustig vanuit dat behalve de kleine kinderen nauwelijks iemand zich bewust is van wat er zich in zijn hoofd en de wereld afspeelt, dus daar kun je niet op rekenen.

Je kunt nooit weten wat al die factoren en omstandigheden zijn geweest die ertoe hebben geleid dat je geworden bent wat je nu bent, waarom je geboren bent in het nest waar je geboren bent, waarom je je zo vaak een buitenstaander hebt gevoeld, waarom het je niet gelukt is om gewoon oogkleppen voor te doen en je af te sluiten van wat al die andere mensen niet durven te zien, maar dat is ook eigenlijk heel onbelangrijk. Het is niet zinnig als iemand in een kooi zit dat hij zich afvraagt hoe hij in die kooi is terechtgekomen, maar het enige belangrijke is dat hij eruit komt, dat hij nagaat hoe die kooi in elkaar zit en vervolgens zich een weg baant naar de uitgang.

Je moet bedenken dat als je eenmaal uit de rattenkooi bent ontsnapt en al je medemensen daar hun eenzame gevecht ziet voeren om te overleven, er nog maar één taak is. En dat is het rampzalige van mystici. Die hebben ooit een keer "het licht" gezien en besteden de rest van hun leven aan het kwelen over hoe prachtig het was.

Tot slot zijn al je medemensen in een nest geboren dat ze niet zelf hebben uitgekozen, onder omstandigheden waar ze niet om hebben gevraagd, en zijn geworden tot iets wat ze nooit hebben willen worden. Bij elke ontmoeting met een medemens is het zinnig om je te realiseren dat als jij in dat nest was geboren, jij die ander zou zijn geweest. Dat maakt bescheiden en ontneemt je elke reden om iemand te veroordelen.

Er komt een tijd

dat je, trots en uitgelaten,

jezelf zal groeten als je aankomt

bij je eigen deur, in je eigen spiegel

en jullie beiden zullen glimlachen bij de begroeting,

en zeggen, ga zitten. Eet.

Je zult die vreemdeling weer liefhebben die je eens was.

Geef wijn. Geef brood. Geef je hart terug

aan zichzelf, aan die vreemdeling die van je heeft gehouden,

je hele leven, aan hem die je verliet

voor een ander, aan hem die je door en door kent.

Pak de liefdesbrieven van de boekenplank,

de foto's, de wanhopige krabbels,

pel je eigen beeltenis van de spiegel.

Zit. Geniet van je leven.

Derek Walcott

Die laatste regel klopt natuurlijk niet omdat je pas echt vrij bent als iedereen vrij is,

* * *

Er is een gedicht van de Engelse dichter Milton, "Paradise Lost, Paradise Regained." De Rooms Katholieke kerk had het ooit over "De Gemeenschap der Heiligen" in "het Koninkrijk Gods" maar ik ben het met je eens dat als je het tegenwoordig over "Een Nieuwe Hemel, Een nieuwe Aarde" hebt, je moet oppassen dat je niet bij de psychiater terechtkomt.

De wereld wemelt van zoekers, die allemaal op zoek zijn, die niet weten wat ze zoeken en net als jij zeggen dat ze het toch nooit zullen vinden. "Der Weg ist das Ziel" zei Goethe, en de hedendaagse pseudo-goeroes praten hem na en zeggen "Het doel is de reis, niet de bestemming" In mijn ogen is iemand die iets gaat zoeken, en weet niet wat, en dan ook nog vertelt dat hij het toch nooit zal vinden, niet goed bij zijn hoofd. Stel je voor dat ik tegen jou zou zeggen, ga eens iets zoeken en je vraagt mij, maar wat dan, en ik zeg vervolgens, dat weet ik niet, en jij dan toch te deur uit gaat en vervolgens tegen iedereen vertelt dat het je alleen maar om het zoeken gaat, want dat je niet weet wat je moet zoeken. Ik denk dat iedereen je terecht voor gek zou verklaren. Als wij over een kiezelpad zouden lopen en ik zeg tegen jou: "zoek eens wat" dan zul je me terecht verbaasd aankijken. Het wordt opeens heel anders als ik tegen je zeg: "zoek eens een zwarte kiezelsteen."

* * *

Jij gaat ervan vanuit dat ik weet dat 'De ideale gemeenschap' of paradijselijke omgeving toch nooit realiteit zullen worden. Als ik dat zou denken zou ik me vandaag nog opknopen. Ik denk namelijk helemaal niet wat jij denkt dat ik denk. De hele geschiedenis door zijn er mensen geweest die "Het" gevonden hebben, zichzelf hebben gevonden, het Nirvana, Koninkrijk of hoe je dat ook maar wilt noemen. Die uit de wereld zijn gevallen, uit het systeem zijn geduwd, door de spiegel zijn gevallen, uit de razende trein zijn gesprongen, de altijd openstaande deur zijn doorgegaan, de enge poort, Plato's grot zijn uitgelopen, paradise regained. En dat is voor iedereen mogelijk en daarnaast ook nog verschrikkelijk eenvoudig.

Jij hebt je ticket voor die razende trein geërfd, ziet dat je onherroepelijk naar de klote gaat en vindt vervolgens dat uit die rijdende trein springen geen optie is. Ik begrijp dat niet, tenzij ik bedenk dat jij ongetwijfeld eerste klas reist, het met je medereizigers naar Nergenshuizen in je coupé heel gezellig hebt, met je natje, je droogje, je iPod en MP3-speler. Maar was het maar naar Nergenshuizen. Zoals je weet rijdt jouw trein in razende vaart naar de afgrond, maar gelukkig is er voldoende ontspanning aan boord, tv's, bioscopen, scholen, winkels, kortom, eigenlijk is die trein een metafoor van deze wereld.

Lees "Het Narrenschip" van Kaczynski maar eens, het staat op de downloadpagina.

Verder schets je een heel subjectief, merkwaardig en naïef beeld van de ontwikkeling die deze wereld zou hebben doorgemaakt. En wat je, zoals iedereen, vergeet zijn de kinderen, die aan deze wereld aangepast moeten worden, dag in dag uit overal ter wereld uit het paradijs verdreven worden, moeten buigen en barsten, moeten worden wat grote mensen niet eens willen zijn, want die moeten zonodig op zoek naar dat verloren paradijs, waar ze ooit zelf uit werden verdreven, ja, jij ook. Volgens mij kun je alleen iemand wakker schudden als je zelf wakker bent.

* * *

Nogmaals over de metafoor van de trein. Zoals ik begrepen heb zit jij dus in de trein en vindt je het eigenlijk prima zo. Je hebt die trein nog nooit echt gezien en kent dus eigenlijk alleen het interieur en het merkwaardige spel dat de reizigers spelen.

De hele geschiedenis door zijn er mensen geweest, die het niet prettig vonden in de trein, af en toe (terwijl dat verboden was) uit het raam hadden gekeken en daar een prachtige wereld dachten te zien, en het onzalige idee kregen om een uitweg uit die trein te zoeken, die trein uit wilden, hoezeer daar ook voor werd gewaarschuwd. Er zijn in al die eeuwen heel veel mensen ontsnapt en sommigen is het gelukt om weer op de trein te komen, niet omdat ze het buiten niet uiterst aangenaam vonden, maar omdat ze hun voormalige medereizigers wilden vertellen hoe prachtig het buiten was en dat ze niet die praatjes moesten geloven van al die geleerden, deskundigen en beterweters, die nooit een poging hadden ondernomen om naar buiten te komen, maar gewoon vertelden dat dat toch niet kon. Voor die praatjes werden (en worden) die knappe koppen namelijk betaald en daar ontleenden zij hun status aan en werden door hun medereizigers op een voetstuk geplaatst, waar ze redelijk lekker zaten.

Die mensen dus, die weer teruggekomen waren, schreven hun verhalen op over die andere wereld, hoe je kon ontsnappen uit de trein en hoe fantastisch het leven buiten de trein was. Dat is dus die verzameling geschriften die op de websites staat, een beschrijving van het leven in de trein, gezien door een buitenstaander, een toeschouwer, een voormalige treinreiziger. Dat is dus vloeken in de trein. En dat hebben ze geweten. Vermoord, gehangen, verbrand, gekruisigd, gemarteld, doodgezwegen, verbannen, opgesloten, je kunt het zo gek niet denken, zo furieus kon en kan de woede van de treinreizigers worden. Er zijn ook treinreizigers die zeggen dat het allemaal wel mooi klinkt, maar die eigenlijk alleen maar willen weten hoe ze in die verdomde trein terecht zijn gekomen. Die vinden dat het allemaal wel meevalt en zijn gewend aan het leven in de trein met al zijn aspecten, verdriet, vreugde, oorlog, kanker, kredietcrisissen, ellende, en alles wat zich in die trein afspeelt. Die zitten kennelijk in een eersteklasse coupé en niet in de gesloten gekkencoupé, de oorlogscoupé, de hongercoupé, de vluchtelingencoupé, want die ellende willen ze hoe dan ook buiten de deur houden. Dat kunnen ze volhouden omdat ze van alles geloven, geloven in theorieën en verhalen die ze van anderen gehoord hebben. Sommigen geloven zelfs dat de mens een speling van de natuur is, en dat is nog allemaal niet zo erg, maar dat leren ze hun kinderen ook nog eens. Die vertellen dat het leven in de trein nu eenmaal hun lot is, dat er overal gevaren loeren, dat van alles zomaar kan gebeuren, want dat krijg je als je gewoon een lusus naturae bent, een gemankeerde bonobo, een evolutionair proces, deel uitmaakt van het dierenrijk, een voetnoot in de wereldgeschiedenis. Arme kinderen!

* * *

Toch maar even verder met de door jou zelf aangedragen metafoor van de trein. Jij zit dus, zoals jezelf zegt, in die trein, die met sneltreinvaart op de afgrond afdavert. Jij beseft dat. Maar kennelijk de enige vraag die dat bij je oproept is hoe je in die trein terecht bent gekomen. Dat gaat echt boven mijn pet. Dat is net zoiets als wanneer iemand die met zijn hoofd in de strop zit, hij zich niet afvraagt hoe hij uit die strop moet komen, maar alleen maar bezig is met de vraag hoe hij in die strop terecht is gekomen. Dat lijkt me uitermate onpraktisch en daarbij nogal dodelijk.

Die vraag is pas zinnig als het je gelukt is om uit de trein te komen, tenminste als je daar nooit meer in terecht wilt komen.

Jij zit in die trein en waarschijnlijk ben je een van de weinigen die naar buiten kijkt, naar de wereld waar je best in zou willen leven, maar ja, jij zit je alleen maar af te vragen hoe je samen met al die reisgenoten in die maar voortdenderende trein gekomen bent.

In die trein wordt wetenschap bedreven, daar lopen allerlei deskundigen rond, die het leven in trein verklaren met allerlei ingenieuze theorieën. Ze hebben ook een evolutietheorie bedacht, die een antwoord op jouw vraag geeft. Wij zijn namelijk in die trein door een evolutionair proces ontstaan en dat verklaart waarom mensen zijn zoals ze zijn en dat ze langzaam, maar heel geleidelijk naar de ideale treinreiziger evolueren en dan zijn er weer andere wetenschappers die daar een handje bij zullen helpen. Er zijn natuurlijk ook allemaal kerkgenootschappen in die trein met geestelijken van allerlei pluimage. Die vertellen de treinreizigers, dat het echte leven pas begint als ze dood gaan en de trein uitgegooid worden. Maar er zijn ook dokters, natuurlijk zijn er dokters, dokters voor de geest en dokters voor het lichaam. Die eerste zijn vreselijk nodig want een heleboel reizigers worden gek in die trein en dat kunnen ze in die coupés niet hebben, maar daar hebben ze weer pillen voor (er zijn natuurlijk ook pillenfabrieken in die trein) en ze praten ook met die gestoorde reizigers, (dat zijn reizigers die uit het raam hebben gekeken of gewoon gek worden van het hele gedoe) om hen duidelijk te maken dat het leven als treinreiziger de bestemming van de mens is, en dat ze toch die trein niet uit kunnen. Als dat allemaal niet lukt worden ze in aparte coupé voor geflipte reizigers opgesloten. En dan heb je nog dat tweede soort dokters, want er zijn natuurlijk ook veel zieken in die trein, dat krijg je namelijk als iedereen zich met iedereen bemoeit, die vertellen wat de normen en waarden zijn die in de trein heersen, wat gezond en ongezond is, en vooral wat normaal is. Natuurlijk zijn er ook ziekencoupés waar mensen die ziek van de reis zijn geworden weer opgelapt worden, zieke onderdelen worden weggesneden, worden bestraald en gechemoot. Iedereen vindt dat normaal. Natuurlijk moet er vreselijk hard gewerkt worden, om de trein op snelheid te houden, op te lappen, doorlopend het interieur nog meer te verfraaien, leuke dingen voor de mensen te doen.

Kortom het lijkt net de echte wereld.

En het enige wat jij je afvraagt is hoe je in die trein terecht bent gekomen!!! Ik vind het verbijsterend,

* * *

Zoals zovelen heb je je laten indoctrineren door het causaliteitsdenken, een uiterst merkwaardig en kortzichtig resultaat van het reductionisme, het eerste vereiste om wetenschap te bedrijven. Je pikt daartoe uit de werkelijkheid, waarin alles met alles samenhangt, een stukje en vindt een oorzaak. Dat die oorzaak weer een oorzaak heeft, die een oorzaak heeft enzovoort ad infinitum, moet je dan vergeten, want dan loop je het gevaar dat je bij de Eerste Oorzaak terechtkomt en het hele causaliteitsdenken dus een fictie blijkt te zijn. Symptomen hebben voor jou een oorzaak, maar voor mij een betekenis. Met jouw kokerblik, die inherent is aan jouw manier van denken, vindt je dus altijd een oorzaak, waar mijn enige vraag bij is wat die oorzaak van die oorzaak dan is.

Er komt een vrouw bij de dokter met, laten we zeggen, keelpijn. Die dokter, gekneed in het causale denken, heeft geleerd dat dat "veroorzaakt" wordt door een bacterie en vertelt dus aan die patiënte dat dat de "oorzaak" is en dat het symptoom bestreden moet worden met een antibioticum. Maar het is een slimme patiënte, die daar geen genoegen mee neemt en vraagt Waarom die bacterie die ontsteking veroorzaakt. Dan vertelt die dokter dat dat komt omdat haar weerstand verminderd is, waar die bacterie gebruik van heeft gemaakt. Maar ook daar neemt zij geen genoegen mee en vraagt dus heel terecht Waarom haar weerstand dan verminderd is en dan moet die dokter zijn toevlucht nemen tot een van zijn theorieën, dat het bijvoorbeeld door het eten komt. Maar de patiënte is vasthoudend en vraagt vervolgens Waarom ze, terwijl ze altijd al zo eet, ze dan nu opeens keelpijn krijgt, en dan moet de dokter weer een troef uit zijn repertoire trekken, constitutie, erfelijkheid en meer van die rotsmoezen, maar het eind van het verhaal is dat de patiënte gewoon met het recept naar de apotheek gaat. Dat is nou het tragische, onbevredigende, symptoombestrijdende resultaat van het causaliteitsdenken. Maar die dokter kan niet anders, hij zit op een behaaglijke plek in de trein, goedbetaald, mooi huis, status, heeft het gemaakt in de trein, en kan moeilijk tegen zijn patiënten vertellen dat al hun symptomen, klachten, ziekten te maken hebben met het opgesloten zitten in een gevangenis. Dat is namelijk niet de Oorzaak van de symptomen, maar de betekenis, die verwijst naar het feit, dat mensen niet leven zoals ze eigenlijk zouden moeten leven, dat de enige oplossing is dat ze de trein uit komen en nog lang en gelukkig kunnen leven, zonder ziek te worden, want dat is natuurlijk een heel logische conclusie.

Nu zijn er de hele geschiedenis door ook artsen geweest, die dat begrepen hebben, die begrepen hebben dat het enige wat de treingeneeskunde kan doen symptoombestrijding is, dat symptomen passen in het levensverhaal van patiënten, dat het gaat om de context, waarin het symptoom een betekenis heeft, ergens naar verwijst, dat het geen oorzaak heeft. Een van hen, Victor von Weizsäcker schreef in zijn ketterse, maar heldere en zeer leesbare boek De Zieke Mens -  ww.verbodengeschriften.nl/html/deziekemens-victorvonweizsacker.html: "Wanneer men de zin niet vindt, vindt men een oorzaak," maar ook "De mensen begrijpen niet waarom de ziekte hen treft, omdat ze het verborgen Waartoe niet kennen. Komt er een dokter die zich verbeeldt het Waartoe te kennen, dan merkt men in de regel dat de zieke het niet begrijpt, er niets van horen wil of verontwaardigd is." Mensen willen namelijk helemaal niet horen dat ze medeverantwoordelijk zijn voor hun ziek zijn en dat van hun kinderen, dat het met hun manier van leven te maken heeft, dat het lichaam spreekt omdat zij zwijgen, want mensen vertellen tegen de dokter altijd maar de helft van het verhaal, omdat zij ook gevangen zitten in het causaliteitsdenken dat zij van de medische stand geleerd hebben, die vervolgens tegen betaling oogst wat ze zelf gezaaid heeft. Het is een uitermate lucratief systeem.

En wat geldt voor de geneeskunde, geldt voor de hele zogenaamde hulpverlening, voor de wetenschap en dus voor heel het treindenken.

* * *

De natuur zorgt niet voor mij, de natuur biedt mij alleen van haar overvloed, een volle dis en beschutting voor de nacht. Maar de mens heeft bedacht dat voedsel geproduceerd, "veredeld", gekleurd en bereid moet worden en heeft dus tussen de natuur en mij vele tussenleveranciers bedacht, zodat wij elkaar allemaal kunnen bezighouden. Overigens vraag ik me af hoe de aardbeving op Haïti in jouw beeld van die zorgende natuur past, hoe je dat in godsnaam kunt rijmen met die zorgende Moeder?

Dieren vermijden geen risico's, want ze kennen helemaal geen risico's. Hun instinct laat hen dingen doen en laten. Zeggen dat dieren risico's vermijden is het dier denken toeschrijven en dat is een antropomorfisme. Dieren bedenken niets van tevoren, zeker niet dat ze wel eens een poot zouden kunnen breken.

Het feit dat dieren onderlinge variaties vertonen is een gegeven, waar jij een theorie op toepast, die je aan Darwin ontleent, waarbij jij iets probeert te verklaren. Jij gelooft dus ook dat mensen huidkanker kunnen krijgen van teveel in de zon zitten, want dat heb je je aan laten praten. Wetenschappers denken dat, dus jij gelooft het. Het feit dat ongelooflijk veel blanken mensen zich overvloedig aan zonlicht blootstellen en nooit huidkanker krijgen en mensen die dat veel minder doen wel, roept kennelijk niet eens twijfel bij je op. Er is een heel oude Duitse volkswijsheid, die luidt: Ein glücklicher Mensch bekommt kein Krebs, een gelukkig mens krijgt geen kanker, maar dat is niet wetenschappelijk, want geluk is niet te meten, dus bestaat het wetenschappelijk niet. Lichtgekleurde dieren in Afrika zijn dus een vergissing van de natuur, want volgens jou had de natuur beter alle dieren in warme landen zwart kunnen maken.

Ketterse geschriften zijn allesbehalve populistische en zeker geen populaire geschriften, want anders zouden ze niet ketters zijn, maar laten alleen zien dat er helemaal niets nieuws onder de zon is, dat alles al vele malen gezegd is.

Je hoeft inderdaad niet te bewijzen dat de huidige melkkoe er gekomen is door selectie, maar daar heeft Darwin het helemaal niet over gehad, zijn onbewezen theorie gaat alleen over natural selection. Overigens wil ik je er wel nog even op wijzen dat koeienmelk door de natuur voor kalfjes is bestemd en dat de natuur beschikt heeft dat het de bedoeling is dat uit een kippenei een kuikentje komt. Maar jij gelooft natuurlijk dat melk gezond is, want dat zegt de melkindustrie.

Ik heb nog nooit als ik de dierentuin loop, ook maar enig moment het idee gehad dat ik bij mijn familieleden op bezoek ging, noch als ik daar een gorilla zag, noch bij het zien van een nijlpaard. Wat moet zo'n bezoek voor jou een gezellige familiebijeenkomst en herkenning zijn. Toch niet bij een luiaard?

Oorzaken zijn alleen te "bewijzen" met een niet bewezen theorie. Wat jij realistisch noemt zegt alleen iets over jouw merkwaardige wereld- en zelfbeeld, wat jij namelijk voor realistisch houdt. Een betekenis verwijst ergens naar, laat iets zien, zonder gebruik te maken van enige theorie en kan dus geen interpretatie zijn, want daar heb je een bekrompen denkraam voor nodig.

Natuurlijk maakt de mens deel uit van de natuur en natuurlijk heeft de mens zoals elk levend wezen een instinct, maar hij leeft, behalve het kleine kind, niet naar zijn instinct maar naar opgelegde regels en verloochent daarmee zichzelf. De mens komt niet uit de natuur, maar plaatst zichzelf buiten de natuur, buiten zichzelf, en wordt zo een gespleten wezen, die iets anders doet dan hij denkt. Dat wil niet zeggen dat hij uit het dierenrijk komt, want het dierenrijk is maar een facet van de natuur.

Er zijn dieren die termietenheuvels bouwen, nesten, maar dat is toch echt iets fundamenteel anders dan een cultuur of een huis bouwen. Daar heb je meerderen en minderen voor nodig, meesters en knechten, mensen die kunstjes leren, zoals stukadoren, stenen bakken, bomen in planken zagen. Mieren bouwen gewoon een termietenheuvel. Daarnaast gebruiken dieren ook geluiden, om elkaar iets duidelijk te maken, maar ze gebruiken geen begrippen, een onmisbaar iets voor taal.

De verzameling protest-boeken, zoals jij dat noemt, zijn geschreven door mensen, die zelf gekeken en geluisterd hebben, die zagen hoe krankzinnig mensen met elkaar omgaan, die zeiden wat niet gezegd mocht worden, die taboes overtraden, die niet meer mee wilden doen met het bizarre spel, die ontsnapt zijn uit de trein waar jij zo behaaglijk Darwin in zit te lezen en daar je grote Meester in ontdekt, die je eindelijk heeft kunnen vertellen dat je niet alleen familie bent van de bonobo, maar ook van het nijlpaard en je keek in de spiegel en dacht, hè nu begrijp ik mijzelf. Nu begrijp ik dat mijn geilheid van de bonobo komt, mijn hunkering naar macht van de gorilla, mijn liefde voor het eten van vlees van de wolf, mijn zin om mijn huis gezellig in te richten van de prieelvogel. Alles werd opeens duidelijk, alles viel te verklaren, alle emoties waren aangeboren en erfelijk. Fantastisch.

* * *

Wie iemand wil wekken moet wakker zijn, wie iemand de weg uit de trein wil wijzen, moet de uitgang gevonden hebben en buiten de trein geweest zijn. Wie wil weten hoe een gevangenis eruit ziet, kan dat niet weten zolang hij in zijn cel zit opgesloten, hij moet de hele gevangenis van binnen verkend hebben, ontsnapt zijn en de gevangenis van buiten bekeken hebben. Wie het systeem wil begrijpen, moet zich eerst van het systeem losgemaakt hebben. Wie de wetenschap wil ontmaskeren moet wetenschappelijk geschoold zijn en zich vervolgens van alle wetenschap ontdoen door het als een geloof te ontmaskeren.

Jij hebt een degelijk roomse opvoeding gehad, met priesters, dogma's, geloofsartikelen, rituelen, encyclieken, catechismus, hiërarchie, geboden en de bijbel, die alles verklaart. Jij hebt dat ingeruild voor een nieuwe religie, de wetenschap, met nieuwe priesters, de wetenschappers, hiërarchie, hypothesen, theorieën, paradigma's en in jouw specifiek geval, Darwins Origin als je nieuwe bijbel, die alles verklaart. Je hebt je oude geloof afgezworen en klakkeloos en kritiekloos een nieuw geloof omarmd.

Je zou je dus kunnen voorstellen dat jouw kinderen jou ooit een gelijkluidende brief als die jij aan je vader hebt gestuurd, zullen schrijven. En dan zal je deemoedig moeten vertellen dat je dat echt allemaal geloofde en dat iedereen dat deed en als je dat niet deed je voor een ketter werd uitgemaakt.

In de jaren zeventig was het ook opvallend hoeveel jonge roomsen, na vaarwel gezegd te hebben tegen hun kerk, zich in Nederland aansloten bij de communistische partij. Dat was natuurlijk heel vertrouwd, nieuwe dogma's, een nieuwe hemel op aarde, een nieuwe hiërarchie, en een nieuw boek, Das Kapital.

En dus nog steeds niet zelf denken, niet naar jezelf luisteren, maar achter andere autoriteiten en andere vlaggen aanlopen, een ander heil prediken, dat als waarheid verkondigen omdat het door de 'theologen' bewezen is, volgens regels die de theologie zelf opstelt. Nieuwe regels, nieuwe verboden, nieuwe waarschuwingen. Dat is niet alleen gelovig, maar zelfs goedgelovig.

Werken is inderdaad voor de dommen. Nota bene de schoonzoon van Karl Marx, Paul Lafargue, schreef een fraai pamflet "Het recht op Luiheid" en "La Dolce Far niente" is al eeuwen een gevleugelde uitspraak. Uiteindelijk is dat werken in wezen niets anders dan elkaar bezig houden in een vicieuze cirkel, waarbij de deelnemers hebben bepaald dat wie niet werkt ook niet zal eten. Alle arbeid staat uitsluitend in dienst van oneigenlijke, valse, aangeprate behoeften. Er is geen familielid in jouw dierenrijk dat werkt om valse behoeften te bevredigen.

Je moet bedenken dat zelfs het Thomasevangelie een ongelukkige maar goedbedoelde mix is van berichten uit twee werelden en daarom polyinterpretabel. De schrijvers hebben begrippen en ideeën gebruikt die ze onvoldoende nader omschreven hebben, neologismen als Het Koninkrijk, Jezus, de Vader, die zoals de geschiedenis ons geleerd heeft, alleen maar verwarring gezaaid hebben. Logion 30 is daar een voorbeeld van omdat het op geen enkele manier, hoe dan ook, bijdraagt aan de, in wezen, eenvoudige boodschap.

Het ego kun je inderdaad omschrijven als de gedachtewereld of de ideeënwereld, zoals Plato dat noemt. Het is de wereld van onze geconditioneerde overtuigingen, meningen, conclusies etc. gebaseerd op onze onbegrepen ervaringen. Het is een virtuele wereld, een niet bestaande wereld, waardoor mensen hun leven laten bepalen en de basis is angst. Als je begrippen als ego, ziel en entiteiten introduceert begeef je je hoe dan ook op glad ijs want in wezen is dat speelgoed van het ego, waarmee het onbeperkt kan goochelen en ruziën en dat zei Heraclites al. Hij beschouwde de menselijke opvattingen als bouwsels zoals kinderen die maken om mee te spelen (Fragm. 8, cit. Iamblichus). De hele hulpconstructie van God, de eniggeboren zoon (de Logos) en de Geest werkt alleen maar verwarrend omdat het een beeld creëert waar ieder ego zijn eigen interpretatie aan kan geven. Het gaat er niet om om je ego te ontrafelen, maar de bedoeling is dat je verlost raakt van je ego, het beetje voor beetje de nek omdraait totdat het helemaal verdwenen is. Dan kost het geen moeite meer om het programma stil te leggen, want dan is er geen programma meer. "Je bent pas omgeturnd als je eruit stapt" zijn de legendarische woorden van Timothy Leary. In mijn ogen is "Jezus" een zelfde hulpconstructie, een mythologische personificatie van de Logos (het geweten) en het evangelie een knap, maar niet foutloos, sprookje. Mijn Logos is altijd bij mij, spreekt door mij, het is mijn Zelf, dat zich heel lang voor de gek heeft laten houden door mijn ego, en desalniettemin altijd gelijk had en heeft en tegen beter weten in heb ik jarenlang mijn leven door datzelfde ego laten bepalen, omdat ik dacht dat ik niet beter wist. Het is allemaal nog veel eenvoudiger dan je denkt. Uiteindelijk is het gruwelijk wat er op de site staat, zeker als je je realiseert dat de kern van het verhaal is, dat eerlijke mensen niet ziek zijn en zieke mensen niet eerlijk.

* * *

Misschien is het juist het feit dat jij een ander beeld van een dialoog hebt dan ik, wat doet lijken alsof ik niet geïnteresseerd zou zijn in wat jij te zeggen hebt. Als twee mensen dezelfde mening delen of hetzelfde standpunt is een dialoog of discussie overbodig. Als beiden van mening verschillen kunnen ze het over wat anders hebben dan over hun mening en dat zou je dan een dialoog kunnen noemen. Als ze hun mening verdedigen, kan de een de ander proberen te overtuigen van zijn "eigen gelijk" en dan heb je een discussie, waarbij er uiteindelijk een winnaar en een verliezer is, of er een compromis uit komt met dus twee verliezers. Een win-win situatie noemen ze dat tegenwoordig.

Er is nog een derde mogelijkheid en dat is dat beiden hun mening ter discussie stellen en uiteindelijk tot de conclusie komen dat ze allebei een vooroordeel of schijnzekerheid hebben gekoesterd en dat opgeven. Ze hebben dan geen meningsverschil meer omdat ze geen mening meer hebben. En zij leefden nog lang en gelukkig. Stel je nou eens voor dat in de dialoog tussen de Islam en het Christendom beiden tot de conclusie komen dat het allemaal onzin is waardoor ze zich hebben laten leiden en dat hun overtuigingen slechts op misverstanden gebaseerd waren, dan zouden ze zich dus kunnen losmaken van hun juk en eindelijk lang, vreedzaam en gelukkig kunnen leven. Karl Marx schreef in 1843, naar aanleiding van Bruno Bauers Die Judenfrage, waarin hij stelde: Niemand in Duitsland is politiek vrij. Wij zelf zijn onvrij. Hoe moeten wij u bevrijden? een reactie en schrijft daarin: Wanneer de jood van de christelijke staat bevrijd wil zijn, dan verlangt hij, dat de christelijke staat zijn godsdienstig vooroordeel opgeeft. Geeft hij, de jood, zijn godsdienstig vooroordeel op? Heeft hij dus het recht van een ander die afdanking van de godsdienst te verlangen? Dat geldt onverminderd voor christendom en islam. Of ze hebben allebei gelijk, of ze verkondigen allebei onzin. Meer of minder gelijk, of meer of minder onzin is natuurlijk ook onzin. Beiden drijven, zoals alle godsdiensten, op overtuigingen, die ze eufemistisch 'geloof' noemen, maar het blijft een tuig, een juk, dat ze zelf op hun nek hebben gehaald en dat vrijheid noemen. Het is gewoon een kwestie van macht, territoriumdrift en 'eigen' gelijk en allemaal gebaseerd op angst. Stel je verder eens voor dat je iemand tegen zou komen, die zich van alle vooroordelen en overtuigingen bevrijd heeft en dus geen mening meer heeft (dat moet toch mogelijk zijn) en je wil met hem een dialoog aangaan of een discussie, dan zou je toch op een vacuüm stuiten? Zo iemand is toch niet meer beïnvloedbaar, omdat hij alle meningen en overtuigingen juist als zinloze ballast heeft ontzenuwd? Het is dus niet zo dat hij niet wil vergiftigd worden met invloeden van buitenaf, maar het heeft gewoon geen vat meer op hem, omdat er niets meer is waarop het zou kunnen aangrijpen en dat leeft ongelofelijk behaaglijk.

Wat The Matrix betreft: zij repeteren niet alleen maar wat andere mensen al eens eerder bedacht hebben, maar zij delen hetzelfde inzicht en dat wil zeggen dat ze hetzelfde ervaren hebben. Er is inderdaad niets nieuws onder de zon er zal nooit iets nieuws verschijnen en daar is ook geen enkele reden voor. Alles is al zo vreselijk vaak gezegd, maar er is nog nooit geluisterd.

Dat Jezus een mens was die 2000 jaar geleden geleefd heeft, is een mening, die nergens in de geschiedschrijving gestaafd wordt. Wij gaan ervan uit dat Jezus, boeddha, de gelaarsde kat en sneeuwwitje nooit bestaan hebben, maar dat het slechts mythologische (of sprookjes-) figuren zijn geweest, gecreëerd om een boodschap aan op te hangen en het gaat inderdaad niet om de woorden maar, zoals in elke mythe, om de bedoeling, waar de mythe naar verwijst. In elke metafoor zit een verwijzing en je kunt die alleen begrijpen (en niet interpreteren) als je dezelfde ervaring deelt. De schrijvers van het Thomasevangelie waren ontsnapt aan The Matrix, maar dan begint pas het echte werk. Je kunt het ontcijferen van The Matrix vergelijken met de zwerftocht van Odysseus, die uiteindelijk thuiskomt en daar een ongelofelijke puinhoop aantreft en eerst nog de 100 vrijers om zeep moet helpen en dat is misschien wel de grootste klus. Jij bent uit de maatschappij gevallen en staat er nu buiten, je hebt de toren van Babel verlaten en kijkt met verbazing naar al die mensen die in het gebouw gevangen zitten, elkaar daar bezig houden met onzinnige zaken in een gevecht op leven en dood met alleen maar slachtoffers, en probeert ze duidelijk te maken dat het ware geluk in het verlaten van het gebouw ligt. Maar ze zijn horende doof en ziende blind en de vraag is waarom mensen dat zijn. Waarom durven ze niet? Waarom laten ze zich hun ongeluk niet afnemen? Waarom volharden ze, tegen beter weten in, in hun eigen gelijk tot de dood er op volgt? Waarom klampen ze zich zo verbeten vast aan hun schijnzekerheden? Waarom vinden mensen het zo moeilijk om toe te geven dat ze zich vergist hebben? Waarom praten ze elkaar na en durven ze niet naar zichzelf te luisteren? Waarom is deze maatschappij geworden tot wat hij is? Waarom nemen mensen geen verantwoordelijkheid voor hun eigen doen en laten? Waarom vinden mensen de meest bizarre dingen normaal? Waarom praten en denken mensen na? Waarom laten ze anderen bepalen hoe ze moeten leven? Waarom geloven ze in een vrije wil, terwijl ze slaaf zijn van hun software? Waarom hebben ze zo'n min beeld van zichzelf? Waarom geloven ze in theorieën die anderen bedacht hebben? Waarom houden ze zich voor dat ze het zo goed hebben? Waarom spelen ze een spel waar ze zelf de spelregels niet van bedacht hebben? Waarom lopen ze achter leiders aan, die het ook niet precies weten? Waarom kruipen mensen in relaties bij elkaar en willen ze dan ook nog kinderen? Waarom zijn ze slaven van hun libido? Waarom zijn ze zo gehecht aan hun bezittingen? Waarom streven ze ernaar om gewaardeerd te worden door anderen? Waarom passen mensen zich aan aan wat anderen van hen willen? Waarom zijn mensen op zoek en wat zoeken ze? Waarom klampen ze zich vast aan hun religies? Waarom zijn de boodschappen van die mensen die thuisgekomen waren verworden tot religies? Waarom bevuilen mensen hun eigen nest? Waarom hebben mensen emoties en wat betekenen die? Waarom maken mensen ruzie en voeren ze oorlogen? Waarom zeggen mensen nooit wat ze denken? Waarom is er zoveel eenzaamheid terwijl we boven op elkaar wonen? Waarom vluchten mensen in hun kortstondige genot? Waarom werken mensen en vinden ze dat normaal? Waarom geloven mensen in toeval? Waarom vinden mensen dat anderen hun problemen kunnen oplossen? Waarom sluiten mensen zich op in hun huizen? Waarom zoeken mensen het geluk buiten zichzelf? Waarom vinden mensen dat ze iets moeten worden? Waarom maken mensen kunst? Waarom hebben mensen zoveel oneigenlijke behoeften? Waarom koesteren en idealiseren ze hun verleden? Waarom maken ze plannen en hebben ze verwachtingen?

Pas als je het antwoord hebt gevonden op al die vragen en al die andere waaroms, dan pas ben je echt klaar. Dan pas is je hoofd echt leeg en heb je geen mening meer. Dan besef je ook dat je pas echt vrij en gelukkig bent als alle mensen vrij en gelukkig zijn, of zoals de Boeddhisten zeggen pas als de laatste grashalm bevrijd is. Je kunt niet gelukkig zijn in een onrechtvaardige wereld waarin elke kindertraan en elk kinderverdriet je er met de neus op drukt dat het moet veranderen.

* * *

Over dialogen het volgende. Stel dat je twee mensen hebt, waarvan de een zegt dat de zon groen is en de ander dat die paars is en zij gaan daarover in dialoog, dan is het niet waarschijnlijk dat ze tot de conclusie komen dat de zon gewoon de zon is en dat alles wat je erover kunt zeggen niets bijdraagt aan het leven en dat ze zich beiden vergist hebben. Het lijkt me dat hetzelfde geldt voor een dialoog tussen het christendom en de islam.

Over Krishnamurti: ik heb onlangs een aantal boeken van hem gelezen, omdat ik wilde weten waarom en waarop mensen zich beroepen als ze het over hem hebben. Ik heb gelezen dat hij in Ojai overleden is (aan kanker), ongetwijfeld teleurgesteld omdat hij niet heeft duidelijk kunnen maken wat hij precies bedoelde en ik zal je proberen te verhelderen waarom dat mislukt is.

Misschien is het belangrijkste wel dat hij geen eschatologie had, geen voorstelling van hoe de wereld eruit zou gaan zien als mensen hem wel zouden begrijpen. Hij heeft zelf niet het revolutionaire van zijn verhaal begrepen.

Hij heeft niet begrepen dat als je het verleden loslaat je ook de toekomst loslaat.

Hij haalt de begrippen waarheid en werkelijkheid door elkaar.

Hij stelt geen beloning in het vooruitzicht, terwijl die er wel is, namelijk de apateia, de onkwetsbaarheid en bevrijd zijn van lijden en verdriet.

Hij doorziet niet het verraderlijke van de taal en dat het een onbeholpen instrument is, wat onzinnig geworden is als je in het nu leeft.

Hij heeft het nergens over de rol en betekenis van ziek zijn, terwijl dat essentieel is.

Hij zegt dat seksuele begeerte geenszins verkeerd is, terwijl dat juist de grote valstrik is.

Hij heeft niet gezien dat juist de kleine kinderen het voorbeeld zijn van wat hij nastreefde.

Hij vraagt zich maar terloops af waarom mensen zijn zoals ze zijn.

Hij realiseert zich niet dat je een outcast wordt als je hem navolgt.

Zijn tragiek is geweest dat hij door de elite als een goeroe werd beschouwd, terwijl dat juist de mensen zijn die het meest te verliezen hebben en het verst afstonden van wat hij nastreefde.

En last but not least heeft hij zich niet gerealiseerd dat wijsheid onlosmakelijk met rechtvaardigheid verbonden is.

Verder zegt hij prachtige dingen, heeft het over een krankzinnige, wrede en onbarmhartige wereld, veegt de vloer aan met alle religies, tradities, goeroes en leiders, maar hij is niet radicaal genoeg geweest en is daardoor slechts een rimpeling in de geschiedenis geweest, hoe goed hij het ook bedoeld heeft.

Waarom zeggen mensen nooit wat ze denken: mensen zijn zich er niet eens bewust van wat ze allemaal denken. Al die mensen die jij kent en waarvan jij denkt dat ze zeggen wat ze denken, hebben geen enkele zicht op wat er zich allemaal in hun hoofd afspeelt. Als zij wat zeggen en jij dan vraagt waarom ze dat zeggen, staan ze met hun mond vol tanden. Mensen zijn geprogrammeerd, hebben een scala van reactiepatronen ontwikkeld, zich eigen gemaakt, wat hen laat zeggen wat ze zeggen. Zij hebben in de loop van hun opvoeding een wereld- en zelfbeeld gecreëerd, wat hen het spel laat spelen om hun hoofd boven water te houden en alles wat er in hun hoofd omgaat passeert eerst dat onbewuste filter. Zij zijn inderdaad ongevaarlijk voor de maatschappij omdat de maatschappij juist op deze mensen drijft. Al die mensen die nog steeds het schouderklopje willen dat ze thuis nooit gekregen hebben, die zich daarom doorlopend moeten bewijzen, moeten presteren en afhankelijk zijn van de waardering van anderen.

Misschien vind je het niet aardig wat ik over Krishnamurti geschreven heb, maar ook hij heeft altijd benadrukt dat hij geen goeroe was en wilde zijn, en dat je wijsheid niet uit boeken, dus ook niet uit zijn boeken kunt halen, maar alleen uit het leven en door het te leven, onvoorwaardelijk.

* * *

Toch eerst nog maar even over de dialoog. Het is inderdaad juist dat als twee mensen ingezien hebben dat de zon gewoon de zon is, er voor hen in ieder geval daarover niets meer te zeggen valt. Als de een weet en de ander een mening heeft, kun je inderdaad een Socratische dialoog krijgen, waarbij de weter de onwetende zijn eigen mening laat ondergraven en uiteindelijk laat opgeven, zodat het resultaat twee weters is. Het is in deze wereld niet mogelijk om woorden als discussie, gesprek, dialoog, debat en tweespraak dezelfde betekenis te geven, omdat iedereen vanuit zijn eigen belangen en dus standpunt de woorden die betekenis wel moet geven, die zijn standpunt bevestigen.

Gisteren zag ik de film Labyrinth van David Bowie. Sprookjesachtig en vol symboliek. De kern van het verhaal is dat de hoofdrolspeelster het kind moet terugvinden, wat zich in het kasteel van Jareth (vergelijkbaar met de duivel van Faust) bevindt. In het begin van haar queeste ziet zij heel in de verte haar einddoel, het kasteel, dat omgeven is door een enorm labyrint, waar ze eerst doorheen moet. Ik zie dan dat Krishnamurti het kasteel bereikt heeft, zijn eigen Jareth onschadelijk heeft gemaakt en vervolgens vanuit het kasteel de dwalenden in het labyrint roept, de weg probeert te wijzen, zich niet kan voorstellen dat ze niet luisteren en het niet begrijpen. Dat is zijn tragiek en teleurstelling geweest, het niet begrijpen waarom zijn "vrienden" hem niet begrepen en het al die jaren dat hij zich daarvoor ingezet heeft ook niet duidelijk kunnen maken. Daar zou ik ook maagkanker van krijgen.

Dan over de 12 tenlasteleggingen:

1) Als je begrijpt waarom de wereld is zoals die is, waarom mensen met zichzelf en anderen omgaan zoals ze dat doen, kun je je ook een voorstelling maken hoe de wereld eruit zou gaan zien als mensen daar massaal mee zouden ophouden. Je bent het met me eens dat K. mensen voorhield om in het nu te leven en dat hij de weg daar naar toe wees. Stel je nu eens voor dat alle mensen over de hele wereld in het nu zouden leven, dus geen plannen meer zouden hebben, geen verwachtingen, geen angsten, geen zorgen voor de dag van morgen, geen ziekten, geen regels, geen wetten, geen vooruitzichten, geen kinderen die iets moeten worden, geen grenzen, geen gedachten, geen taal, kortom wat de roomschen de gemeenschap der heiligen noemen. Wie zou er dan nog iets fabriceren, wie zou dan een voedselvoorraad aanleggen, wie zou er een bouwwerk bouwen, wie zou er geschoold willen worden, wie zou er nog seks nodig hebben, wie zou het dan in zijn hoofd halen dat kinderen iets anders zouden moeten worden dan ze zijn, wie zou dan bedenken dat iets van hem was, wie zou er bang zijn voor de dood of voor anderen, wie zou zich schamen, in een wereld waar slechts vrijheid, gelijkheid en broederschap zou heersen? Zouden in die wereld mensen die zich iets zouden toe-eigenen, die ziek zijn, die plannen maken, die praten, en al die dingen doen die in deze wereld normaal zijn, niet met deernis en mededogen bekeken worden? Dat is de ultieme consequentie van wat K. voorstond en niet begrepen heeft. Ondanks alle ingenieuze oplossingen die de mensheid vindt om deze krankzinnige maatschappij in stand te houden, kan iedereen zien dat we op deze manier niet verder kunnen, dat de maatschappij in al zijn voegen kraakt en kreunt, en dat er maar vreselijk weinig nodig is voor een totale desintegratie. Dat is wat je nu kunt zien en iedereen kan voorspellen, dat het hoe dan ook een keer mis moet gaan. Was bij de grote spoorwegstaking van 1903 de leus: "Heel het raderwerk staat stil als uw sterke arm dat wil", de onze zou kunnen zijn: "heel het raderwerk staat stil als u niets meer wil".

2) Het blijft naar mijn ervaring uiterst belangrijk om elk woord dat je gebruikt helder te gebruiken, geen polyinterpretabele begrippen te hanteren. Dat is geen kwestie van woordenneuken, maar alleen bedoeld om misverstanden te voorkomen. Het is verbijsterend als je ziet hoe vaak woorden als waarheid en werkelijkheid door elkaar gehaald worden en als je dan ook nog constateert dat ook "grote filosofen" zich daaraan bezondigd hebben, dan is het te begrijpen dat niemand meer precies weet waarover hij praat. Er is een universele taal en dat is de lichaamstaal, die is namelijk voor alle mensen en in alle culturen hetzelfde en dat is de taal waarmee kleine kinderen feilloos met elkaar communiceren. Verder gaat het er voor mij niet om als ik iets lees wat iemand zegt maar wat hij bedoelt.

3) Het was juist de essentie en kracht van "Jezus", dat hij mensen liet zien hoe ze konden genezen. De canonieke evangeliën zijn propagandageschriften, waarbij de genezingen, zoals dat hoort in reclameboodschappen, sterk overdreven worden. Ik ben het met je eens dat iedereen zichzelf moet ontdoen van zijn juk, maar dan moet hij wel eerst weten waar zijn juk uit bestaat, wat aangeleerd is en niet, wat nurture is en dat is de belangrijkste inhoud van de websites. Overigens ben ik van mening dat een dialoog met een zaal vol toehoorders geen dialoog is.

4) Iedereen kan inderdaad weer worden als een kind, het kind dat hij ooit was, maar het is alleen maar angst voor het onbekende wat mensen weerhoudt

5) Als je leeft in het eeuwige nu, voel je je lichaam niet, dan is het inderdaad slechts een voertuig, maar wel een volmaakt en prachtig voertuig. Elk pijntje, elk onbehagen, elke spierspanning, is een signaal dat je van het rechte pad afgedwaald bent en een aansporing daar weer op terug te keren. Aan yoga doen om het lijf soepel te houden is het paard achter de wagen spannen. Ontspannen mensen zijn per definitie soepel.

6) In deze maatschappij van ongelukkige gekooide mensen is seks inderdaad een kortstondige escape net zoals alcohol en drugs en allemaal met een kater. K. heeft inderdaad benadrukt dat seks een te grote impact op het leven heeft, maar teveel, minder of meer creëert altijd discutabele grenzen. En als hij stelt dat er niks mis is met verlangen dan maakt hij een cruciale vergissing. Verlangen heeft inderdaad niets te maken met leven in het nu.

7) Kant, Schopenhauer, Nietzsche, Spinoza, Wittgenstein, allemaal geen gezin gehad, niet gezien wat er met kinderen gebeurde in hun opvoeding, niet de onmogelijkheid en valstrikken van een huwelijk ervaren, allemaal de mist in gegaan.

8) Rechtvaardigheid en wijsheid zijn ook maar begrippen, die in ieder geval in deze maatschappij geen bestaansrecht hebben. Ook van die begrippen kun je alleen maar zeggen wat het niet is.

Krishnamurti heeft prachtige dingen gezegd, veel juiste dingen, veel waars, maar dat hebben alle filosofen. Als iemand een gids, voorbeeld en leraar wil zijn, mag hij geen fouten maken, want daar wordt hij altijd op afgerekend. Dat hij aan maagkanker gestorven is is dus zeer relevant. Want zijn critici zullen triomfantelijk zeggen: "kijk nou wat het resultaat is van zo'n leven", en overgaan tot de orde van de dag.

Alle woorden van Krishnamurti kunnen slechts bakens op je pad zijn, tekenen dat je op de goede weg zit, maar je zult toch echt verder moeten dan hij gegaan is, om het kasteel te bereiken.

* * *