Jorge Luis Borges
Inhoud
In "De Cultus van het Boek" verhaalt Borges over een parabel van Nathaniel Hawthorne. "Hawthorne voorziet daarin een moment waarop de mensen, moe van het zinloze opeenhopen, besluiten het verleden te vernietigen. In de vroege avond komen zij hiertoe bijeen op een van de uitgestrekte gebieden in het Westen van Amerika. Naar die vlakte komen mensen uit alle uithoeken van de aarde. In het midden bouwen zij een gigantische brandstapel die zij voeden met alle stambomen, met alle diploma's, met alle medailles, met alle ordes, met alle volmachten, met alle schilden, met alle kronen, met alle scepters, met alle tiara's, met alle purperen mantels, met alle baldakijnen, met alle tronen, met alle alcoholica, met alle koffiezakken, met alle theeblikken, met alle sigaren, met alle liefdesbrieven, met al het geschut, met alle zwaarden, met alle vlaggen, met alle oorlogstrommen, met alle marteltuigen, met alle guillotines, met alle galgen, met alle edele metalen, met al het geld, met alle eigendomsbewijzen, met alle grondwetten en wetboeken, met alle boeken, met alle mijters, met alle dalmatieken, met alle heilige schriften die vandaag de dag de Aarde bevolken en vermoeien.
Hawthorne slaat de verbranding verbaasd en enigszins geschokt gade; een man met een bedachtzaam uiterlijk zegt tegen hem dat hij niet blij of bedroefd hoeft te zijn, want de omvangrijke vuurpiramide heeft slechts verteerd wat in de dingen verteerbaar was. Een andere toeschouwer - de duivel - merkt op dat de impressario's van de holocaust vergeten zijn het essentiele op de stapel te gooien, namelijk het menselijke hart waarin elk kwaad wortelt, en dat ze enkel wat vormen hebben vernietigd.
Hawthorne besluit als volgt: "Het hart, het hart, die kleine, onbegrensde bol, voedingsbodem van de erfzonde, waarvan de misdaad en de misere op aarde slechts enkele symbolen van zijn. Laten we die inwendige bol reinigen, en de vele vormen van het kwaad die deze zichtbare wereld verduisteren zullen vluchten als hersenschimmen, want werken wij enkel met ons verstand en proberen wij met dat onvolmaakte instrument wat ons kwelt te onderkennen en te verbeteren, dan zal heel onze inspanning een droom zijn. Een zo onwezenlijke droom dat het er niets toe doet of de brandstapel, die ik zo getrouw beschreven heb, een zogenaamd reëel gegeven is, een vuur dat onze handen schroeit, of een verzonnen vuur, een parabel".
Deze site gaat over het reinigen van die kleine bol. Niet het hart, zoals Borges schrijft, maar het hoofd. Als klein kind was je hoofd nog leeg. Geen meningen, overtuigingen, geloven, kennis, opgelegde normen en waarden, valse behoeften, wetten en voorschriften bevolkten nog het brein. Niets te verliezen en dus niet bang. Alles wat aangeleerd is kan weer afgeleerd worden, zodat het begin weer als het eind zal zijn. Alles waarmee het mensdom de aarde bevuild heeft, zijn slechts produkten van valse behoeften.
Wie vertrouwt op anderen vertrouwt niet op zichzelf. Wie anderen gelooft gelooft zichzelf niet. Wie gelooft in theorieën kan niet helder zien. Wie zijn eigenbelang nastreeft doet dat ten koste van het algemeen belang. Wie probeert de kool en de geit te sparen zal zijn hele leven blijven worstelen. Het is alles of niets.